Trong lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc ta, địa bàn Quân khu 3 luôn có vị trí chiến lược trọng yếu; là “phên dậu”, án ngữ Thăng long - Đông Đô - Hà Nội; dựa vào Tây Bắc và Việt Bắc nối liền đất Thanh, Nghệ miền Trung nhìn ra biển cả, giàu tài nguyên và tạo thành vị trí chiến lược quan trọng. Chín năm kháng chiến chống thực dân Pháp, địa bàn Chiến khu 2, Chiến khu 3 là một trong những nơi được được Trung ương chỉ đạo đi đầu thực hiện cách đánh “du kích, vận động”. Phong trào toàn dân “Đắp lũy, đào hào, xây dựng làng chiến đấu, biến mỗi thôn xóm thành một pháo đài, mỗi người dân là một chiến sĩ anh dũng, chiến đấu ngay trong lòng địch” của Chiến khu đã trở thành điển hình trong cả nước, góp phần dập tắt ý đồ đánh nhanh, thắng nhanh của thực dân Pháp.