Khổ 1: Cảm xúc ban đầu khi tác giả viếng thăm lăng Bác:

"Con ở miền Nam ra thăm lăng Bác

Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát

Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam

Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng"

- Bài thơ mở đầu bằng lời thơ giản dị, như 1 lời thông báo ngắn gọn: Con ở miền Nam, sau bao nhiêu năm mong mỏi nay cũng được về thăm người. Với lời tự xưng Con-Bác như 1 cách trò chuyện thân mật. Cách dùng từ vừa cho thấy mối quan hệ gần gũi, thân thiết vừa gợi lên tình cảm kính yêu của nhà thơ đối với Bác Hồ. Câu thơ như lời nói tự nhiên mà đầy xúc động của người con đi xa nay mới được về thăm cha. Với Hồ Chí Minh, miền Nam luôn ở trong trái tim Người.

Bác nhớ miền Nam nỗi nhớ nhà,

Miền Nam mong Bác nỗi mong cha.

                                                Bác ơi! - Tố Hữu

- Với đồng bào miền Nam, nỗi khát khao mong nhớ tình cảm đối với Bác cũng luôn thiêng liêng, sâu nặng. Vì thế phút giây gặp gỡ càng trở nên xúc động hơn.

- Đặc biệt, Viễn Phương dùng động từ thăm thể hiện niềm tin và tình cảm của nhà thơ nói riêng, đồng bào miền Nam, nhân dân Việt Nam nói chung. Bác Hồ không mất, Bác đã, đang và sẽ còn sống mãi trong tình yêu, lòng thương nhớ của tất cả mọi người.

- Đứng trước lăng Bác, vị cha già của dân tộc, hình ảnh gây ấn tượng mạnh với nhà thơ là hàng tre trong sương sớm.

Đã thấy trong sương hàng tre bát ngát

Ôi! Hàng tre xanh xanh Việt Nam

Bão táp mưa sa đứng thẳng hàng

- Hình ảnh hàng tre mang tính tả thực. Trước lăng Bác có 2 hàng tre xanh tươi. Từ hình ảnh tả thực đó, cây tre được nhân hóa đứng thẳng hàng, được nâng lên thành hình ảnh ẩn dụ Hàng tre Việt Nam, cây tre Việt Nam, cây tre vốn gần gũi, gắn bó với con người Việt Nam từ ngàn xưa. Tre mộc mạc, giản dị nhưng dẻo dai, mạnh mẽ, tre trở thành biểu tượng cho phẩm chất, sức sống của con người Việt Nam.

Ở đâu tre cũng xanh tươi

Cho dù đất sỏi đất vôi bạc màu

                                         Tre Việt Nam - Nguyễn Duy

· Thành ngữ Bão táp mưa sa gợi về những khó khăn gian khổ mà nhân dân ta đã cùng chung lưng đấu cật để giữ nước. Trong hoàn cảnh ấy, tre vẫn khẳng định sức sống mãnh liệt, dẻo dai.

· Tác giả đã dùng hai tính từ, từ láy bát ngát, xanh xanh cùng với lỗi miêu tả đứng thẳng hàng để miêu tả hình ảnh cây tre và nhấn mạnh dáng dấp cứng cỏi và kiên cường, thanh tao chí khí như chính con người Việt Nam. Hai lần nhắc đến tre, nhà thơ đã gián tiếp ca ngợi Bác Hồ (Bác là cây tre Việt Nam tiêu biểu nhất, đẹp nhất) và vì thế hình tượng cây tre còn ở lại trong khổ cuối của bài thơ.

Khổ 2: Suy nghĩ của tác giả khi đứng trước lăng Bác

· Đứng trước Lăng tiếp nối với hình ảnh hàng tre chính là hình ảnh dòng người vào lăng viếng Bác với nỗi thương và lòng biết ơn sâu sắc.

Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng

Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ

Ngày ngày dòng người đi trong thương nhớ

Kết tràng hoa dâng bảy mươi chín mùa xuân.

· Điệp ngữ Ngày ngày được lặp lại 2 lần gợi tả dòng chảy liên tục của thời gian, giữa dòng chảy đó, Viễn Phương phát hiện ra và miêu tả hình ảnh của hai mặt trời. Mặt trời đi qua trên lăng là nghĩa gốc, tả thực một hiện tượng tự nhiên, còn Mặt trời trong lăng rất đỏ là hình ảnh ẩn dụ chỉ Bác Hồ. Thật vậy, mặt trời chiếu xuống soi sáng cho mọi vật, còn Bác mang ánh sáng cho lý tưởng cách mạng cho dân tộc. Mặt trời là nguồn ánh sáng của tự nhiên, còn Bác Hồ là mặt trời chân lý, giúp dân tộc thoát khỏi kiếp nô lệ khổ đau, mang đến cuộc sống độc lập, tự do. Mặt trời của tự nhiên thì ấm áp, và Bác chính là nguồn yêu thương của mỗi con người. Cả cuộc đời người, hiến dâng cho dân tộc, cho đất nước. Mặt trời của tự nhiên cũng như Bác Hồ, sống mãi trong lòng dân tộc trong trái tim mỗi người Việt Nam. Với hình ảnh này Viễn Phương ngợi ca vẻ đẹp và công ơn của Bác.

· Hai câu thơ sau vừa là hình ảnh tả thực vừa mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc: mỗi ngày dòng người vào lăng viếng Bác theo nỗi niềm yêu thương nhớ. Từ hình ảnh đó, tác giả bất ngờ có một liên tưởng thú vị, so sánh đoàn người vào lăng như 1 tràng hoa đẹp. Mỗi con người, mỗi tấm lòng thành kính như được kết hàng vạn trái tym con người Việt Nam.

- Viễn Phương sử dụng nghệ thuật hóa dụ kép ở hình ảnh bảy mươi chín mùa xuân để chi 79 năm trong cuộc đời người, 79 năm người hi sinh cho đất nước. Người đã hiến dâng mùa xuân của cuộc đời mình để làm nên mùa xuân lớn của đất nước, của dân tộc. Điều này khiến ta nhớ đến câu thơ của Thanh Hải:

Một mùa xuân nho nhỏ

Lặng lẽ dâng cho đời

#Oliver Wood