A. Mở bài:

- Dẫn dắt vấn đề: Hồ Chí Minh là vị lãnh tụ vĩ đại, người cha già của dân tộc Việt Nam muôn đời.Người đã để lại rất nhiều bài học quý giá cho thanh niên Việt Nam nói riêng và người dân cả nước nói chung.

- Nêu vấn đề, khái quát ý nghĩa câu nói: Câu nói “…” đã mang đến bài học quý giá về sự quan trọng của tài và đức trong mỗi con người.

B. Thân bài:

Luận điểm 1: Giải thích

- Tài là tài năng, trí tuệ

- Đức là đạo đức, phẩm chất nghề nghiệp

- Có tài mà không có đức thì là người vô dụng: Có tài năng, trí tuệ nhưng lại không có đạo đức nghề nghiệp thì không giúp được gì cho xã hội

- Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó: Có đạo đức nhưng lại kém cỏi, ngu dốt thì khó làm được việc lớn.

⇒ Câu nói của Bác Hồ khẳng định tầm quan trọng của tài và đức trong một con người đối với sự nghiệp xây dựng đất nước.

Luận điểm 2: Tại sao nói như vậy

- Tài và đức là hai phạm trù nói về phần bên trong của con người. Tài là trí tuệ, là sự hiểu biết, vốn tri thức khoa học, vốn kinh nghiệm sống, kinh nghiệm nghề nghiệp; đức là đạo đức cốt lõi của con người, là phẩm chất, lối sống cao đẹp, vì cộng đồng.

- Người có tri thức, có tài năng nếu như sống vì cộng đồng, sống cống hiến tài năng cho đất nước thì đáng được tôn vinh, trân trọng; nhưng nếu chỉ biết nghĩ cho bản thân mình, ích kỉ, gian xảo, mưu mô thì chỉ ngang với một người bất tài vô dụng. Thậm chí nếu dùng cái tài đó để trục lợi, vơ vét của dân của nước thì không khác gì một kẻ tội nhân bán nước.

- Người có đạo đức, sống chan hòa, luôn nghĩ đến người khác, tôn trọng đạo lí làm người nhưng lại không có đầu óc, ngu dốt, thì chẳng khác gì một ông bụt ngồi trong chùa, làm việc khó thành công, có thể còn ảnh hưởng đến công việc chung, sự nghiệp chung của tập thể.

- Tài năng và đạo đức tồn tại trong mối quan hệ gắn bó mật thiết với nhau, bổ sung cho nhau. Một công dân có ích cho xã hội phải là người biết rèn luyện song song cả tài và đức. Có như vậy mới có thể chung tay góp phần xây dựng đất nước phát triển giàu đẹp, xã hội công bằng văn minh.

- Trong lĩnh vực giáo dục và chính trị, việc đào tạo và chọn ra những người vừa có tài vừa có đức là vô cùng quan trọng.

   + Trong giáo dục: Nhà trường, thầy cô không chỉ dạy học sinh kiến thức mà còn phải dạy cách làm người, chú ý uốn nắn đạo đức cho học sinh.

   + Trong chính trị: Người lãnh đạo không chỉ cần có kiến thức sâu rộng, có tài năng lãnh đạo mà còn cần có đạo đức, phẩm chất trong sáng, tôn trọng công bằng, dân chủ, luôn sẵn sàng đặt quyền lợi của nhân dân, đất nước lên đầu. Có như vậy mới khiến nhân dân kính phục và tôn trọng, đất nước mới có thể phát triển mạnh mẽ.

Luận điểm 3: Bài học rút ra

- Tài và đức có tầm quan trọng như nhau, không nên xem nhẹ cái nào hơn cái nào mà cần phát triển song song.

Luận điểm 4: Mở rộng vấn đề

- Phê phán một bộ phận người chỉ biết sống cho bản thân, vụ lợi, ích kỉ,…quan tham quan liêu, nhũng nhiễu của dân….

- Bên cạnh đó, còn có những người bảo thủ, trì trệ, không chịu học hỏi, tiếp thu những tiến bộ về khoa học kĩ thuật, văn hóa,…

C. Kết bài:

- Khẳng định lại ý nghĩa câu nói: Câu nói của Bác là bài học quý giá cho mỗi thanh niên Việt Nam trong quá trình hoàn thiện và phát triển bản thân.

- Liên hệ bản thân: Chúng ta cần biết học tập và noi theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh.

I. Mở bài

- Dẫn dắt giới thiệu vẫn đề cần nghị luận

- Trong mỗi người chúng ta luôn có mong muốn phát triển bản thân, trở thành một công dân có ích cho xã hội. Nhưng quá trình ấy không bao giờ dễ dàng cho bất cứ ai. Làm thế nào để trành một công dân mẫu mức. Bác Hồ của chúng ta thì dạy rằng:" Có tài mà không có đức là người vô dụng. Có đức mà không có tài làm việc gì cũng khó".

II. Thân bài

1. Giải thích

- Đức là hành xử của con người với con người thể hiện sự lịch sự, tôn trọng lễ phép. Biểu hiện: trên kính dưới nhường, tốt bụng, thật thà, khiêm tốn dũng cảm... 

- Tài là năng lực của con người về các hoạt động trong công việc và trong đời sống. Biểu hiện: năng lực học, trình độ ngoại ngữ tin học, năng khiếu về âm nhạc hội họa, sáng tạo ra các thiết bị...

- Nội dung: Công nói bàn luận mối quan hệ giữa tài và đức.

2. Bàn luận

a. Khẳng định tính đúng đắn của  ý kiến.

b. Lý giải vế một: Có tài mà không có đức là người vô dụng.

- Người có tài mà không có đức sẽ không được trọng dụng, yêu quý

- Một bạn học sinh học giỏi nhưng không giúp đỡ bạn bè tiến bộ là người ích kỉ. Một người có tài nhưng muôn nghĩ tro hãm hại người khác để lấy phần lợi về mình sẽ không được mọi người tin tưởng. Một người giàu có nhưng nghèo khó về tình người sẽ không được hạnh phúc, bị mọi người xa lánh. Một công dân có hiểu biết có tài năng thiên bẩm nhưng không góp phần làm đất nước giàu đẹp là một người thiếu trách nhiệm. Ích kỉ, không được tin tưởng, bị xa lánh, thiếu tinh thần trách nhiệm, vậy có tài cũng trở nên vô ích. Tài năng  không đi đôi với đạo đức thì cũng "cháy rụi" theo thời gian.

- Người có tài không có đức ắt sẽ gây ra những hậu quả khôn lường không chỉ bản thân mà còn đến cộng đồng

- Những người con giỏi giang nhưng lại bội bạc với cha mẹ đã để lại trong lòng những nỗi đau, đó là sự suy đồi về mặt đạo đức, đáng tiếc ta lại không khó trong cuộc sống này. Người dân bao phen dạy sóng trước sự vô tâm của doanh nghiệp khi họ xả nước thải chưa qua xử lý ra môi trường. Nguồn nước bị  ô nhiễm sinh vật khó sống, những làng ung thư xuất hiện nhiều vô kể. Họ đang tự đầu độc con cháu họ, đất nước họ. Những cuộc chiến tranh của những vũ khí tối tân của những kẻ độc tài máu lạnh đã bao lần đưa trái đất đến bên bờ diệt chủng. 

b. Lý giải vế 2: Có đức mà không có tài làm việc gì cũng khó

- Có đức mà không có tài con người gặp nhiều khó khăn trong giải quyết mọi viêc

- Vẫn biết đạo đức là yêu cầu đầu tiên và quan trọng nhất " Tiên học lễ, hậu học văn". Tuy nhiên nếu chỉ có đức không mọi thứ sẽ trở nên khó khăn

- Một đứa con làm tròn chữ hiếu không thể chỉ có lễ phép với bố mẹ mà không biết làm việc mà ăn bám. Các nhà tuyển dụng không thể tuyển một nhân viên có đức hạnh nhưng tay chân không thạo việc, lúng túng, ngơ ngác. Bản chất của cuộc sống là lao động. 

c. Về cả hai vế

- " Có tài mà không có đức là người vô dụng" nhưng " có tài mà không có đức làm việc gì cũng khó". Rõ ràng ở đây ta thấy mối quan hệ biện chứng giữa tài và đức, nó không thể tách biệt. Để trở thành một không dân tốt không chỉ có đạo đức mà còn tài năng và ngược lại.

3. Mở rộng

- Phê phán những người có tài mà không có đức, có đức mà không có tài. 

III. Kết bài

- Khẳng định lại vấn đề. Rút ra bài học

Thông qua câu nói ta thấy được mối quan hệ của đức và tài trong cuộc sống. Em nghĩ rằng mỗi người chúng ta nên rền luyện cả đức và tài để trở thành một công dân tốt có ích cho xã hội.