Thầy Hamen là hình ảnh tiêu biểu nhất cho nỗi đau của một người dân mất nước . Vẫn như mỗi lần , thầy Hamen đi đi lại lại với cây thước sắt khủng khiếp kẹp dưới nách . Không phải ngày lễ phát phần thưởng hoặc có thanh tra đến trường , nhưng thầy Hamen vẫn ăn mặt rất trang trọng . Lớp học của trường làng , trước đây ồn ào, vui vẻ thế , nhưng hôm nay trở nên trang trọng khác thường . Ngoài lũ học trò quen thuộc , buổi học hôm nay còn có nhiều bà con daan làng đến dự , và ai nấy cũng đều có vẻ buồn rầu . Thầy Hamen với giọng dịu dàng và trang trọng thông báo cho mọi người biết lệnh từ Béc-lin là từ nay,chỉ dậy tiếng Đức ở các trường vùng An-dát và Lo-ren .... Thầy giáo mới ngày mai sẽ đến . Hôm nay là bài học Pháp văn cuối cùng của các con . Phrăng vô cùng choáng váng khi nghe thầy nói . Tất nhiên, thầy Hamen sẽ càng xót xa hơn khi nói lên sự thật mà bất cứ người con nfo của vùng An-dát và Lo-ren cũng đều không mong muốn . Thầy giáo đã gắn bó với ngôi trường này gần 40 năm , thầy đã phụng sự cho quê hương , hết lòng với Tổ quốc . Bà con đến với trường trong buổi học cuối cùng là để tạ ơn thầy Hamen trước khi thầy rời xa mái trường mà thầy đã nhiều năm gắn bó . Thầy nói lên một cách chân thành , xúc động về sự coi nhẹ học hành , thầy cho rằng đấy là một trong những nguyên nhân khiến cho nước Pháp thất bại . Thầy cũng nhẹ nhàng phê phán Phrăng nhiều lần về việc em không chăm chỉ học hành . Bài học yêu nước từ việc chăm chỉ học hành đã được thầy nói lên một cách chân thành và giản dị