Sự đổi thay đột ngột của không gian làm người chiến sĩ giật mình. Đèn điện tắt khiến không gian chìm vào màn đêm tối tăm. Và hành động của con người như một lẽ tự nhiên khi bật tung cửa sổ để tìm về với nguồn sáng. Ánh trăng sáng làm con người giật mình trong đêm tối. Nhìn lên vầng trăng, bao kí ức ùa về trong lòng con người. Đó là kí ức về quá khứ, về tình nghĩa khi xưa. Nhưng cũng chính phút giây đó, niềm bàng hoàng, sự thức tỉnh trong con người làm người lính giật mình tỉnh giấc. Sự bẽ bàng, ăn năn ấy giúp người lính nhận ra nhiều điều ý nghĩa trong đời. 

Bài thơ là câu chuyện về cuộc đời người lính. Hồ nhỏ , người lính sống gắn bó với đồng , sông , bể , gắn bó với những gì và thân thuộc nhất với tự nhiên. Khi lớn lên , người lính tham gia vào quân ngũ , sống trong rừng già , làm bạn với thiên nhiên và có thêm một người bạn tri kỉ chia sẻ mọi vui buồn, đó là vầng trăng. Cuộc sống chiến tranh những năm tháng ấy trôi đi trong sự khốc liệt nhưng cũng không kém phần vui vẻ . Người lính lúc này thật sự được hòa mình vào với thiên nhiên , sống một cách " trần trụi" , vô lo vô nghĩa. Trăng lúc này trở thành người bạn tâm giao , là biểu trưng cho quá khứ nghĩa tình.Thế rồi cuộc sống thay đổi , con người cũng có sự đổi thay. Chiến tranh qua đi , con người trở về với cuộc sống tiện nghi, hiện đại nơi thành phố xa hoa với ánh điện , cửa gương . Lúc này , người lính đã lãng quên vầng trăng năm xưa . Vầng trăng thì vẫn thế , vẫn thủy chung nguyện vẹn nhưng trong tâm trí người lính bây giờ , vầng trăng thật sự là kí ức đã bị lãng quên , là người dưng qua đường không ai hay biết . Rồi bỗng một tình huống bất ngờ xảy ra : thình lình đèn điện tắt , phòng buyn- đinh tối om. Người lính vội mở tung cửa sổ để tìm một nguồn sáng mới thay thế cho ánh điện đã mất . Ai ngờ , đó chính là ánh sáng của vầng trăng. Khi mặt người đối diện với vầng trăng , bao nhiêu cảm xúc ùa về , người lính cảm thấy có cái gì rưng rưng trong mình. Phải chăng đó là sự hối hận vì đã lãng quên vầng trăng xưa của người lính năm nào ?