“Nhật dụng, “nhật” tức là hàng ngày, “dụng” là sử dụng. Vậy dựa vào tên văn bản, chúng ta có thể hiểu văn bản nhật dụng là văn bản đề cập đến những vấn đề hàng ngày, gần gũi với mỗi con người. Ví dụ như: giáo dục, môi trường, sức khỏe, gia đình…”.

Cách viết của văn bản nhật dụng khá tự do, có thể sử dụng các thể loại, phương thức biểu đạt đa dạng và phong phú. Đó là văn bản trữ tình, hoặc văn bản tự sự, hoặc cũng có khi là thể loại kí, truyện…

Khi học và ôn tập các văn bản nhật dụng, học sinh cần tìm hiểu đặc điểm chung giữa ba văn bản: “Cổng trường mở ra”, “Mẹ tôi”, “Cuộc chia tay của những con búp bê”. Các văn bản này đều đề cập đến những vấn đề trẻ em, tình cảm gia đình, nhà trường. Đây đều là những chủ đề rất quan trọng của chương trình Ngữ văn phổ thông.

Các tác giả đều lựa chọn cách viết giản dị, dễ hiểu, gần gũi và phù hợp với tâm lí trẻ thơ. Chẳng hạn hình thức của một bức thư, truyện ngắn, lời tâm tình của một người mẹ.