* Giống : đều thuộc loại hình tự sự , đều có người kể chuyện ( người trần thuật) có thể xuất hiện trực tiếp dưới dạng một nhân vật hoặc gián tiếp ở ngôi thứ 3 thể hiện qua lời kể.

*Khác :

- Truyện :

+ Phần lớn dựa vào sự tưởng tượng,sáng tạo của tác ghi trên cơ sở quan sát , tìm hiểu đời sống và con người theo sự cảm nhận , đánh giá của tác giả .

+ Có cốt truyện , nhân vật , người kể chuyện , lời kể.

- Kí :

+ Kể về những gì có thật , đã từng xảy ra.

+ Thường không có cốt truyện , có khi còn không có cả nhân vật.

Do xuất hiện tại hai thời kì văn học khác nhau, bị chi phối bởi nhiều yếu tố xã hội dẫn đến sự khác biệt trong hai loại hình truyện trung đại với hiện đại

* truyện trung đại

- Sử dụng cả chữ Hán và chữ Nôm

- Cốt truyện đơn giản, thiên về mục đích giáo huấn

- Người kể thường là người chứng kiến

* truyện hiện đại

- viết bằng chữ quốc ngữ

- Có cái nhìn đã chiều về con gnười trong việc hoàn thiện bản thân

- Ngôi kể đa dạng