Câu 1. Bức tranh thiên nhiên phố huyện với vẻ đẹp trầm buồn, tĩnh lặng, rất đỗi thơ mộng lúc chiều tà và tâm hồn tinh tế, nhạy cảm của Liên.

Câu 2. Tác giả đã khắc họa cảnh chiều tàn bằng những câu văn êm dịu " Chiều, chiều rồi . Một chiều êm ả như ru ". Với những âm thanh , hình ảnh màu sắc gần gũi , mang cốt cách làng quê , giàu sức gợi như : " tiếng muỗi "  " tiếng ếch nhái ". Sự xung đột giữa ánh sáng và bóng tối cho ta thấy rõ các khoảnh khắc thời gian đang dịch chuyển : phương tây đỏ rực như lửa cháy còn dãy tre làng trước mặt đen lại . Qua đó nhà văn đã làm sống dậy trong tâm thức mỗi con người về một buổi chiều tàn nơi phố huyện , đượm buồn sâu lắng .

Câu 3. 

  - Ánh sáng phố huyện cũng nhiều: có ánh sáng của thiên nhiên (ánh sao, ánh đom đóm), có ánh sáng của cuộc sống lao động nhưng chỉ là những khe, chấm, hột…tất cả đều quá nhỏ nhoi, yếu ớt trước vũ trụ thăm thẳm bao la ngập trong bóng tối. 

Câu 4. 

- Âm thanh:

    + Tiếng trống thu không: Tiếng trống khép lại một buổi chiều quê lặng lẽ

    + Tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng.

    + Tiếng muỗi vo ve.

⇒ Âm thanh xuất hiện dường như lại càng nhấn mạnh cho sự tĩnh lặng của buổi chiều tàn

Câu 5. 

 - Cảnh chợ chiều đã vãn bộc lộ rõ cái nghèo: rác rưởi vung vãi trên nền chợ và những đứa trẻ lom khom tìm kiếm những gì có thể dùng được cho cuộc sống nghèo khổ của gia đình chúng. Đó là mặt trái, là một thứ bóng tối của chợ.

Câu 6.

* Tâm trạng của Liên trước cảnh ngày tàn:
- Cảm thấy lòng buồn man mác trước cảnh chiều tàn, bóng tối dần phủ lên trên tất cả.
- Ngửi thấy mùi âm ẩm bốc lên nhưng lại cảm thấy quen thuộc, gần gũi và yêu thương.

* Tâm trạng của Liên trước những mảnh đời tàn:
- Những đứa trẻ bới rác: Xót thương, tội nghiệp, bất lực vì không thể giúp đỡ.
- Mẹ con chị Tí: Yêu thương, quan tâm, ân cần, ái ngại, thương cảm trước gia cảnh bần hàn, cơ cực.
- Cụ Thi: Thông cảm, thấu hiểu nhưng vẫn có chút sợ sệt.

* Tâm trạng của Liên trong lúc đợi chuyến tàu đêm:
- Hồi tưởng về những ký ức đẹp đẽ của thuở ấu thơ, lúc gia đình còn khá giả, nhớ mãi ánh đèn điện của Hà Nội.
- Trước cảnh tịch mịch, ánh sáng chập chờn, âm thanh rời rạc, thưa thớt Liên luôn có một cảm giác mơ hồ khó hiểu.
- Tâm trạng chờ mong chuyến tàu đêm từ Hà Nội về => Chuyến tàu mang theo ánh sáng, hy vọng và ước mơ đổi đời.
- Sự hụt hẫng khi chuyến tàu mất hút giữa đêm tối, Liên lặng lẽ quay trở lại thực tại tàn khốc, cuộc sống vẫn bế tắc và tối tăm.