Lập dàn ý cho đề văn sau cảm nhận của em về tâm trạng của tản Đà qua bài thơ muốn làm thằng cuội

                                                                Bài làm

Nước gợn sông Đà con cá nhảy

Mây trùm non Tản cánh diều bay.

Tản Đà là bút danh cửa nhà thơ Nguyễn Khắc Hiếu, được ghép từ tên núi Tản (núi Tản Viên hay còn gọi là núi Ba Vì) và sông Đà, thuộc địa phận tỉnh Sơn Tây cũ, quê hương tác giả. Trên văn đàn Việt Nam đầu thế kỉ XX, tên tuổi Tản Đà nổi lên như một hiện tượng đột xuất, dồi dào năng lực sáng tạo. Ông đã đem lại cho thi ca Việt Nam một sức sống mới, một khẳng định cho sự cách tân mạnh mẽ của trào lưu Thơ mới lúc đó và mãi mãi sau này.

Trong bối cảnh xã hội Việt Nam nửa tây nửa ta, thơ Tản Đà phản ánh sự bất bình trước thực tại rối ren, ngột ngạt, đồng thời thể hiện một hồn thơ vừa bay bổng vùa phóng khoáng trong trái tim đa tình của người nghệ sĩ !

Thoát trần lên trăng là chủ đề của bài thơ Muốn làm thằng Cuội in lần đầu trong tác phẩm Khối tình con vào năm 1917. Thông qua bài thơ, tác giả thể hiện khát vọng được thoát khỏi cõi đời ô trọc đương thời để đến với một thế giới đẹp đẽ, tự do. Bài thơ đã bộc lộ rõ nét đặc trưng về phong cách thơ Tản Đà, điểu mà người ta quen gọi là lãng mạn, phong tình và “ngông”.

Muốn làm thằng Cuội được viết theo thể thất ngôn bát củ của thơ Đường, niêm luật rõ ràng, đối ý, đối thanh rất chuẩn, giọng điệu chung của bài thơ là thể hiện tâm tình tha thiết của thi sĩ. Ngay ở hai câu đề :

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi

Trần thế em nay chán nửa rồi.

Đã bộc bạch tâm trạng buồn chán của nhà thơ trong đêm thu trăng sáng. Thi sĩ, một mình than thở với vẻ đẹp huyền ảo của cảnh vật mà cũng không khoậ lấp được nỗi buồn canh cánh bên lòng. Nhà thơ bất bình trước thực tại một xã hội tối tăm, bế tắc. Cuộc sống ngột ngạt, tù túng làm sao dung nạp được một tâm hồn phóng khoáng, yêu tự do như Tản Đà ? Trái tim muốn cất cánh bay xa, nhưng đi đâu khi xã hội thực dân phong kiến đương thời như một nhà tù lớn giam hãm con người ! Để cách biệt hẳn với cõi tục trần gian lắm nhiễu nhương, buồn khổ, thi sĩ đã chọn mặt trăng, một địa điểm tuyệt vời và hoàn toàn tĩnh lặng để tha hồ giãi bày tâm sự.

Nhà thơ gọi trăng là “chị” Hằng, xưng là “em” nghe mới êm ái và dịu ngọt làrri sao ! Nếu chị Hằng nghe được chắc chị cũng xao xuyến, bồi hồi bởi giọng điệu thơ tha thiết của nhà thơ khi ướm hỏi xem có kẻ nào chán đời đã trốn lên cõi tiên trước mình :

Cung quế đã ai ngồi đó chửa ?

Rồi mới khẩn khoản thỉnh cầu :

Cành đa xin chị nhắc lên chơi.

Dường, như nhà thơ ước muốn trở lại làm trẻ con như thuở nào để cứ mỗi đêm Trung thu rước đèn, phá cỗ trông trăng, lại thi nhau tìm cây đa, chú Cuội và thầm mong ước được chị Hằng “nhắc lên chơi” để vui vầy thoả thích với trăng sao, mây gió. Ước trở lại tuổi thơ ấu hồn nhiên trong sáng là để giũ sạch bụi trần, gõ bỏ ngoài tai, ngoài mắt “những điều trông,thấy mà đau đớn lòng” trong suốt nửa đời người. Bỗng chốc, nhà thơ trở lại tuổi thơ với giọng điệu nũng nịu, thiết tha của lời thỉnh nguyện đặc biệt có một không hai này. cảnh và tình trong hai câu đề là nỗi buồn thấm thìa nhưng giọng điệu lại lộ ra nét cười hóm hỉnh.

Nếu ở câu thực, nỗi buồn chỉ còn phảng phất thì đến hai câu luận niềm vui được bộc lộ rõ khi nhà thơ tưởng tượng mình đang được sống cùng tiên nữ Hằng Nga ở trên cung trăng :

Có bầu có bạn, can chi tủi

Cùng gió cùng mây, thế mới vui.

Nhà thơ muốn làm thằng Cuội để giải thoát nỗi buồn tích tụ bấy lâu nay. Sống trên cung trăng, thi sĩ vùng thoát khỏi cảnh đục trong của chốn nhân gian, vừa thoả mãn thú tiêu dao được bầu bạn “cùng mây gió”. Nhưng thích nhất vẫn là được kề vai sát cánh với người đẹp tiên nga mà ngắm, mà nhìn, mà vui buồn.

Rồi cứ mỗi năm rằm tháng Tám

Tựa nhau trông xuống thế gian, cười.

Tâm trạng nhà thơ khi đã thoát tục thành tiên, nhìn xuống trần gian thấy thế giới thật nhỏ bé, chật chội, tù túng với đủ mọi chuyện nực cười. Nhà thơ muốn được thành tiên để “cười” vào thói bon chen danh lợi và cảnh lo toan miếng cơm manh áo chật vật của kiếp người nơi trần thế.

Hai câu luận giống như lời tự nhủ : “Có bầu có bạn can chi tủi” thì cái cười ờ câu kết đã bật lên thành tiếng “Tựa nhau trông xuống thế gian, cười”. Sau chuỗi cười dài ấy, thi sĩ từ cõi mộng trở về với cõi thực thì nỗi buồn lại đầy ắp trái tim ; mong được lên tiên chỉ là niềm vui tinh thần để được tự do của Tản Đà. Nó là ảo giác, là khát vọng ám ảnh bởi nhà thơ suốt đời phải sống trong một thực tế phũ phàng. Bài thơ không gây ra cảm giác bi quan, yếu thế mà gợi lên nỗi buồn man mác, thôi thúc người đọc đến với tự do, đến với những gì đẹp, đẽ, hoàn mĩ nhất.

Muốn làm thằng Cuội là bài thơ khá tiêu biểu cho hồn thơ Tản Đà, một nhà thơ nổi tiếng là “ngông”. Cùng thời với ông và muộn hơn một chút, Chế Lan Viên tìm đến chốn “Điêu tàn”, đổ nát, sống cô đơn với quá khứ đau thương ; còn Xuân Diệu say đắm với tình yêu đôi lứa ; Huy Cận giấu mình vào “Vũ trụ ca”, Vũ Hoàng Chương triền miên với thơ “Say”,… thì Tản Đà lại xin chị Hằng cho trốn lên cung Quảng để vui thú với cõi tiên.

Tản Đà “ngông” vì muốn được làm bạn với Hằng Nga, với gió, với mây và được thành tri âm tri kỉ với chị Hằng. Trỏng xã hội thối nát đương thời bấy giờ, bao kẻ vì ham chữ “danh”, chữ “lợi” mà đánh mất hết nhân cách, nhà thơ “ngông” của chúng ta muốn thoát tục để giữ mình được trong sạch, để hướng tới một sự tự do cao cả. Đó là cái trái khoáy đáng quý, đáng trân trọng về nhân cách của thi sĩ.

Bài thơ Muốn làm thằng Cuội hay về nội dung ý nghĩa, độc đáo sáng tạo về nghệ thuật. Nó tiêu biểu cho phong cách tài hoa của nhà thơ núi Tản sông Đà. Bài thơ đã được dệt nên bằng bút pháp lãng mạn bằng trái tim nhân hậu của nhà thơ. Tuy được viết theo thể Đường luật, nhưng người đọc vẫn nhận thấy nét tự nhiên như lời nói hằng ngày, nó còn phảng phất âm hưởng .của ca dao, dân ca như một sự Việt hoá thành công.

Đọc Muốn làm thằng Cuội, chúng ta thấy toát lên một nỗi buồn chán trước toàn cảnh thực tại của xã hội đương thời. Nhà thơ muốn thoát li khỏi hiện thực đen tối bằng mộng tưởng. Đây là giấc ảo giác táo bạo, hợp với tính cách con người nhà thơ. Nỗi buồn của Tản Đà không dừng ở nỗi buồn thời thế của riêng ai mà là nỗi buồn cho thời đại, cho viễn cảnh của xã hội, cho tâm trạng chung của tầng lớp trí thức, nghệ sĩ trong xã hội bấy giờ.

Tâm trạng của Tản Đà bao trùm cả bài thơ là tâm trạng buồn chán thất vọng với cuộc đời. Đó là thái độ không dung hoà với thực tại, là sự phản kháng gián tiếp với cuộc đời.

Người ta nhắc tới Tản Đà với nhiều ấn tượng sâu đậm: là thi sĩ khởi đầu cho nền thơ lãng mạn, là người chắp viên gạch nối thơ cổ đại với thơ hiện đại. Trong chất lãng mạn đó ẩn chứa tư tưởng, tình cảm và tấm lòng yêu nước sâu sắc của ông. Bài thơ: "Muốn làm thằng Cuội" là một ví dụ tiêu biểu. Như ta đã biết - xã hội ông đang sống quá coi trọng đồng tiền và địa vị. Tài năng - sức lao động - tình cảm sâu đậm không đem lại hạnh phúc cho con người. Bao trùm bên trong là nỗi buồn về thực tại. Tản Đà đã bật lên một lời gọi, lời nhắn gửi chị Hằng - người bạn muôn đời của những kẻ cô đơn:

Đêm thu buồn lắm chị Hằng ơi!

Trần thế em nay chán nửa rồi.

Mở đầu bài thơ là một lời than thở, một nỗi sầu da diết. Giọng điệu thân thiết pha chút mỉa mai bởi cuộc đời ngột ngạt, bon chen vì công đanh dang dở: "Tài cao, phận thấp, chí khí uất”. Là thi sĩ nên nỗi buồn đã kết thành nỗi sầu. Đây là thái độ không chấp nhận thực tại, bất hoà thực tại, bất hoà với trần thế.

Ông khát khao một cuộc sống đẹp hơn, vượt lên trên cái thấp hèn:

Cung quế đã ai ngồi đó chửa?

Đó là thế giới mà ông mơ ước, là cõi đời trong sáng, tinh khiết, không vướng bẩn, không lo lắng, bon chen.

Hai câu thơ là câu hỏi, là lời đề nghị, là lời cầu xin được lên cung trăng, nơi thanh cao, không phải chịu cảnh đời trần thế nhố nhăng tù hãm. Nỗi sầu của Tàn Đà là nỗi sầu của người nô lệ. Bất lực trước thực tại, Tản Đà muốn lẩn trốn vào thiên nhiên bằng mộng tưởng:

Có bầu có bạn, can chi tủi

Cùng gió cùng mây thế mới vui

Thi sĩ lên cung quế có bạn, có bè quên đi nỗi ngán ngẩm, chán nản, và giải toả được nỗi buồn - ông đã "vui” đã "cười" - ông cười tất cả những giành giật, nhố nhăng nơi trần thế, "cười” sung sướng khi thấy cõi trần không ai được như ông, được hưởng cuộc sống thần tiên thoát tục.

thật độc đáo và lãng mạn. Rằm tháng tám là khi trăng trong nhất, đẹp nhất và cũng là sáng nhất. Vào lúc tuyệt vời nhất của trăng ấy, nhân vật trữ tình ước muốn cùng chị Hằng; ngồi bên chị Hằng tựa vào nhau mà nhìn xuống trần thế để cười.

Câu thơ là đỉnh cao của cái ngông rất phù hợp với tính chất Tản Đà. Ngồi bên cạnh người đẹp, đó đã là một niềm hạnh phúc. Hơn thế nữa thi sĩ còn tự đặt mình lên một địa vị cao để mà cười cợt. Cái ngông này thật hiếm có, đáng yêu, đáng trân trọng ở trong giai đoạn này. Bởi các thi sĩ lãng mạn yêu nước nhưng không đủ dũng khí để chiến đấu - thường tìm đến thiên nhiên hoặc trốn vào mộng tưởng để trốn đời.

Cả bài thơ là giấc mộng kỳ thú, là niềm khao khát về cuộc đời đẹp, về một cõi mơ trong sáng, không vướng bận sự đời.

Tóm lại, tâm trạng bao trùm cả bài thơ là tâm trạng buồn chán thất vọng với cuộc đời. Đó là thái độ không dung hoà với thực tại, là sự phản kháng gián tiếp với cuộc đời. Thi sĩ khát khao một xã hội tự do, tươi đẹp và trong sạch. Hình ảnh chị Hằng với cung quế, cây đa là những hình ảnh của cõi tiên đầy lãng mạn. Cõi tiên ấy là cả một thế giới mà Tản Đà mong muốn có. Thực ra, sự chán chường và niềm khát khao ấy xuất phát từ lòng yêu nước thầm kín của Tản Đà - nỗi buồn xuất phát từ nỗi nhục của người nô lệ và ước muốn xuất phát từ khát vọng được tự do.