I, Dàn ý tham khảo

A. Mở bài

- Dẫn dắt vấn đề

- Nêu vấn đề

B. Thân bài

1. Giải thích

- Công cha, nghĩa mẹ là gì?

- Câu ca dao đưa đến cho chúng ta bài học quý giá nào?

2. Chứng minh 

- Cha mẹ là người có công lao to lớn trong việc sinh thành, dưỡng dục ra ta.

- "Ơn cha nặng lắm ai ơi

Nghĩa mẹ bằng trời chín tháng cưu mang"

3. Bình luận

- Không có gì có thể cân đong đo đếm được công lao to lớn của bố mẹ.

- Hãy thực hiện cho tròn đạo làm con

- Đừng chà đạp, cãi lời mẹ cha bởi "Cá không ăn muối cá ươn/ Con cãi lời cha mẹ trăm đường con hư".

4. Liên hệ bản thân

C. Kết bài

- Khẳng định giá trị của câu ca dao trên

II, Bài văn tham khảo

Ca dao, tục ngữ là một trong những thể loại tiêu biểu của nền văn học Việt Nam. Không những thế, ẩn chứa trong mỗi câu ca dao còn là những bài học kinh nghiệm quý giá được cha ông ta đúc kết lại để lại cho con cháu đời sau. Điều này được thể hiện rõ nét qua câu "Công cha như núi Thái Sơn/ Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra"

Người Việt Nam ta rất coi trọng đời sống tình cảm và lễ nghi. Đạo hiếu là một trong những phẩm đức hàng đầu mà con người nhất định cần phải có. Nói về công lao của cha mẹ, câu ca dao đã đưa ra những hình ảnh lớn lao, giàu sức biểu cảm để so sánh với công đức của cha, nghĩa tình của mẹ.

Công cha được ví như “núi Thái Sơn”, một ngọn núi nổi tiếng ở Trung Quốc. Núi Thái Sơn là hình ảnh tượng trưng cho những gì lớn lao, vĩ đại. Khi so sánh công cha như núi Thái Sơn, nhân dân ta muốn nhấn mạnh công lao của người cha trong việc nuôi dạy con cái là vô cùng lớn lao, vô cùng vĩ đại.

Nghĩa mẹ được ví như “nước trong nguồn”, dòng chảy cuồn cuộn, không ngừng, không bao giờ dứt, không bao giờ cạn. Nước nguồn ví như tình yêu thương con vô hạn của người mẹ.

Người xưa ví công cha với ngọn núi cao nhất còn nghĩa mẹ so sánh với nước nguồn bất tận là sự đề cao ơn nghĩa sinh thành. Câu ca dao nhắc nhở con người phải ghi nhớ và đền đáp ơn cao nghĩa nặng ấy.

Hai hình ảnh cao và dài để biểu hiện tình cảm của cha mẹ, nghệ thuật so sánh như núi Thái Sơn và nước nguồn với công cha, nghĩa mẹ thật đặc sắc. Hai hình cảnh khác nhau nhưng phù hợp với vai trò và vị trí của cha và mẹ trong gia đình. Chữ “công” nói về cha chữ “nghĩa” nói về mẹ. Mẹ là người sinh ra ta, cho ta hình hài. Đó là cái nghĩa thiêng liêng nhất trong thế gian này. Cha là người vất vả nuôi dạy ta, che chở và dẫn bước ta vào đời. Đó cũng là cái ơn vĩ đại nhất trong vũ trụ này. Núi Thái Sơn và nước trong nguồn là hai hình ảnh tượng trưng cho sự lớn lao vô cùng, vô tận.

Cha mẹ có công sinh ra ta, nuôi dưỡng ta từ khi chào đời cho đến lúc trưởng thành. Cha là trụ cột chính của gia đình, lo kinh tế cho gia đình. Mẹ càng cực khổ hơn, chín tháng cưu mang, mang nặng đẻ đau. Khi trái gió trở trời, mẹ lo từng viên thuốc, bát cháo và thức suốt đêm bên con. Cha mẹ đã làm cho con tất cả sức lực của mình, công lao kể sao cho hết!

Cha mẹ nuôi con khôn lớn, dạy dỗ con nên người. Con vấp ngã trên đường đời, cha mẹ là người nâng con đứng lên, con càng lớn là lúc cha mẹ già yếu đi, đạo làm con phải đền đáp công ơn của cha mẹ:

“Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con”

Bài ca dao là bài học sâu sắc về đạo làm con, về hiếu nghĩa ở đời.  Đạo làm con chính là đạo hiếu. Chữ hiếu phải chân thành, trọn vẹn và được thể hiện tình cảm, thái độ, hành động xứng đáng với đạo làm con. Trong dân gian đã lưu truyền những gương hiếu thảo: “Nhị thập tứ hiếu”. Một ly nước mát khi cha mẹ đi làm về nắng nôi, mệt nhọc. Một lời quan tâm của con cũng đa khiến cha mẹ vui lòng. Đừng làm gì cho cha mẹ buồn lòng. Quan trọng nhất là phải học tập để đem niềm vui, niềm tự hào đến cho cha mẹ. Thành công của con cái chính là sự nghiệp của cha mẹ. Bởi thế, phấn đấu rèn luyện trở thành người tốt, có cuộc sống hạnh phúc là đã cảm được ân sâu, sống xứng đáng với hoài mong của cha mẹ rồi.

Phận làm con cái phải kính hiếu cha mẹ. Đó chính là nhân phẩm, là đạo đức của một con người. Những người bạc bẽo, bất kính với cha mẹ sẽ bị chính xã hội này ruồng bỏ, khinh bỉ. Hiếu với cha mẹ, ông bà chính là bài học đầu đời mà bất kỳ ai cũng phải biết đến nếu muốn nên người. Trong kho tàng ca dao tục ngữ Việt Nam có rất nhiều bài ca dao nói về lòng hiếu kính của con cái với cha mẹ.

Hôm nay chúng ta hãy bình luận bài ca dao “Công cha như núi Thái Sơn – Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra”…. Để thấy được bài ca dao như là một lời khuyên răn, giáo dục đạo làm con của ông cha ta từ xưa truyền lại.
Một bài ca dao đã thấm vào chúng ta từ thuở còn nhỏ. Thậm chí trở thành một bài ca dao ru con ngủ của cha mẹ. Bài ca dao đã quá đỗi quen thuộc, có lẽ ai cũng biết đến nó. Nó như là những lời truyền dạy con người. Dạy đạo làm con phải luôn kính hiếu và nhớ đến tình mẫu tử thiêng liêng.

“Công cha như núi Thái Sơn,
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
Một lòng thờ mẹ kính cha
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.”
Công ơn của cha mẹ thật lớn lao biết bao. Công sinh thành ra con cái của cha mẹ, được ví tựa như núi “Thái Sơn” ví tựa “nước trong nguồn”. Hình ảnh núi Thái Sơn là một ngọn núi hùng vĩ ở Trung Quốc. Câu ca dao đã mượn hình ảnh này để nói lên một sự lớn lao về công ơn của người cha. Còn nước trong nguồn chính là dòng nước không bao giờ cạn. Nó chảy mãi chảy mãi như một sự vô tận. Và ví như sự vô cùng của nghĩa mẹ, ơn sinh thành ra con.

Ca ngợi công lao vừa to lớn, vừa bất tận của cha mẹ, bài ca dao muốn nhắc nhở mọi người về bổn phận làm con. Đạo làm con phải thờ mẹ kính cha, phải cho tròn chữ hiếu. Đạo là đường lối phải theo cho phù hợp với luân lí xã hội. Hiếu là lòng kính yêu của con cái đối với cha mẹ.

Thờ, kính là sự yêu mến, sự tôn trọng và chăm lo một cách tôn kính. Toàn bài ca dao đã phản ánh một vấn đề đạo đức là làm con phải có hiếu với cha mẹ. Đó là hành vi đạo đức được bao đời ca ngợi.
Tại sao con cái phải có hiếu với cha mẹ?. Đó chính là vì công lao sinh thành dưỡng dục của cha mẹ đối với con cái. Không có cây thì không có quả, không có người sinh thành thì không có bản thân mỗi người chúng ta. Công đức sinh thành của cha mẹ ta thật không gì sánh bằng. Biết ơn cha mẹ trước tiên và sâu xa nhất là biết đến công ơn này. Cha mẹ là người sinh ra ta, đồng thời cha mẹ cũng là người có công nuôi dưỡng ta bao năm tháng. Từ một đứa trẻ ngây thơ trở thành một trang thiếu niên có hiểu biết.

Cơm ăn, áo mặc hàng ngày, thuốc thang chữa trị khi ta đau ốm và biết bao vật dụng cho ta. Tất cả đều do công sức lao động gian lao, vất vả và tấm lòng bao la của cha mẹ. Ta hiểu biết điều hay lẽ phải, biết cách cư xử trong gia đình. Trong xã hội cũng nhờ công lao dạy bảo, giáo dục của cha mẹ. Rồi ta được đi học mở mang kiến thức, cũng là nhờ công lao và tình thương của cha mẹ.

Thật đúng là cha mẹ nuôi con bằng trời bằng bể. Để đáp lại sự sinh thành và dưỡng dục ấy, đạo làm con phải giữ tròn chữ hiếu. Đó chính là đền đáp xứng đáng của người con đối với cha mẹ. Và đây cũng là một tiêu chuẩn đạo đức của con người trong xã hội, trong cuộc sống.
Ngoài ra, câu ca dao còn rất đúng vì nó là một giá trị đạo đức to lớn, đem lại nhiều lợi ích trong cuộc sống. Nhất là nó không bị phai mờ mà còn tồn tại cho đến ngày hôm nay. Trong kho tàng văn học dân gian Việt Nam. Chúng ta vẫn còn gặp những câu tục ngữ mang ý nghĩa tương tự:

“Công cha như núi ngất trời
Nghĩa mẹ như nước ngời ngời biển Đông.”
Những lí lẽ và dẫn chứng trên đã một lần nữa khẳng định sự đúng đắn của câu ca dao trên. Khẳng định đó cũng chính là một chân lí của cuộc sống. Một cơ sở đạo đức của xã hội, của con người.

Tuy nhiên, hiếu với cha mẹ đồng thời phải hiếu với nhân dân như Bác Hồ đã dạy: Trung với Đảng, hiếu với dân. Một người con có hiếu với cha còn phải là một người con của nhân dân. Có hiếu với nhân dân, một lòng phục vụ nhân dân. Khi Tổ quốc và nhân dân yêu cầu, người con có hiếu đó vẫn có thể tạm gác việc nuôi dưỡng chăm sóc cha mẹ để lo việc dân, việc nước. Trong trường hợp đó, hiếu với dân cũng là hiếu thảo với cha mẹ. Biết bao nhiêu chiến sĩ cách mạng đã phải gác lại tình cha nghĩa mẹ để dấn thân vào cuộc đấu tranh. Một mất một còn với kẻ thù mà lòng vẫn canh cánh rằng chữ hiếu vẫn chưa tròn.

Họ không phụng dưỡng được cha mẹ lúc tuổi già nhưng vẫn một lòng thờ mẹ kính cha, họ vẫn là người con chí hiếu.
Lời dậy trong bài ca dao là như thế. Thế nhưng người con phải hiếu kính như thế nào với cha mẹ?. Đó là phải yêu thương, kính trọng cha mẹ. Nghe lời dạy bảo của cha mẹ, tuân theo những lời chỉ bảo đúng đắn của cha mẹ. Phải luôn làm cha mẹ vui lòng bằng cách chăm chỉ học hành, giúp đỡ việc nhà giúp cha mẹ…

Khi cha mẹ ốm đau phải ân cần chăm sóc, phụng dưỡng bằng tất cả tình cảm quý trọng. Có rất nhiều cách để người con thể hiện sự hiếu kính với cha mẹ.

Một gia đình có con cái ngoan ngoãn, hiếu thảo với cha mẹ sẽ tạo nên một gia đình đầm ấm hạnh phúc. Người con đó cũng sẽ là tấm gương cho bạn bè cùng trang lứa noi theo, và sẽ trở thành một người công dân tốt trong xã hội.

Tấm gương hiếu thảo với cha mẹ sẽ được mọi người trong xã hội tôn trọng, và chúng ta sẽ mãi mãi phải ghi nhớ phát huy truyền thống tốt đẹp này.
Bài ca dao chính là một đạo lý chân lý vô cùng tốt đẹp của truyền thống dân tộc Việt Nam ta. Nó cũng là thời khuyên bảo thực sự có giá trị. Con cái phải hiếu thảo với cha mẹ đó mới chính là đạo làm người. Cha mẹ đã có công ơn sinh thành, dạy bảo con nên người trở thành người có ích trong xã hội. Cái công ơn đó như “Núi cao biển rộng mênh mông – Cù lao chín chữ ghi lòng con ơi” và con cũng sẽ không thể nào quên được.