Chuyện chức phán sự ở đền Tàn Viên là một trong những chuyện hay, tiêu biểu của Truyền kỳ mạn lục. Câu chuyện đã phê phán hiện thực xã hội và đề cao phẩm chất kẻ sĩ, đồng thời phản ánh khá rõ tinh thần dân tộc của tác giả, mà nhân vật chính là Ngô Tử Văn một con người tính tình khảng khái, trung trực.

    Khác với một số truyện trong đó Nguyễn Dữ trình bày lai lịch và hành trình số phận của nhân vật từ đầu đến cuối, Chuyện chúc phán sự ở đền Tản viên chỉ chọn 1 thời điểm có ý nghĩa nổi bật để bộc lộ đầy đủ tính cách nhân vật. Chuyện giống như một màn kịch ngắn, mở màn là sự xuất hiện của Ngô Tử Văn với hành động châm lửa đốt đền thiêng. Hành độn đó chính là ngòi nổ cho một cuộc chiến đấu giữa chàng và hồn ma tên tướng giặc bại trận.

    Cuộc chiến ngay đầu đã thể hiện được sự gay go khốc liệt và ngay từ lúc ấy tính cách Tử Văn được bộc lộ. Chàng "rất tức giận", "tắm gội sạch sẽ, khấn trời, rồi chăm lửa đốt đền". Hành động của Tử Văn là hành động có chủ đích, là hành động tuyên chiến với cái ác, với kẻ thù vì lợi ích trừ hại cho dân, xuất phát từ tính tình khảng khái, cương trực, can đảm của chàng. Tử Văn quyết sống mái với kẻ gian tà, cho dù đối thủ là kẻ mà ai cũng phải kinh sợ.

    Tuyên chiến với một kẻ thù đầy sức mạnh hiểm ác, lúc đầu Tử Văn "đơn thương độc mã", nhưng Tử Văn tin vào việc làm và sức mạnh chính nghĩa của mình. Hành động ngồi "vẫn cứ ngồi ngất ngưởng tự nhiên" của Tử Văn trước lời đe dọa của tướng giặc không phải là hành động bất cẩn của kẻ liều mà là hành động tự tin của người nắm được chính nghĩa trong tay. Câu hỏi của Tử Văn với Thổ Công: "Hắn có thực là tay hung hãn có thể gieo vạ cho tôi không?" không phải là câu hỏi của kẻ hoang mang lo sợ mà là cuâ hỏi của người muốn "biết địch biết ta" để giành lấy thắng lợi.

Mở đầu tác phẩm, tác giả Nguyễn Dữ đã giới thiệu trực tiếp về nhân vật Ngô Tử Văn từ tên tuổi, quê quán, tính cách. Ngô Tử Văn tên gọi là Soạn, vốn tính cương trực, thẳng thắng, thấy sự gian tà không thể chịu được. Từ việc miêu tả tính cách của nhân vật, tác giả đã lí giải cho hành động đầy táo tạo của Ngô Tử Văn sau này: đốt đền thiêng, nơi tác oai tác quái của tên tướng giặc họ Thôi.

Ngô Tử Văn là một kẻ sĩ có tấm lòng chính nghĩa ngay thẳng, đáng quý. Để bảo vệ cho cuộc sống bình yên của nhân dân, diệt trừ thế lực bạo tàn đang tác oai tác quái trong nhân dân, Ngô Tử Văn đã không hề do dự hay suy tính về hậu quả mà mình sẽ phải gánh chịu mà châm lửa đốt đèn thiêng. Trước khi đốt đền Tử Văn đã tắm gội sạch sẽ, khấn trời, hành động đầy thành kính, trang nghiêm này thể hiện thái độ tôn trọng đối với thần linh. Đồng thời cũng qua hành động này ta có thể thấy việc đốt đền của Ngô Tử Văn hoàn toàn không phải là sự liều lĩnh nhất thời, cũng không phải nhằm mục đích thể hiện bản lĩnh hay danh lợi mà vì chính nghĩa, vì lẽ phải.

Ngô Tử Văn là người có bản lĩnh mạnh mẽ, sau khi đốt đền Tử Văn không run sợ, cũng không suy nghĩa quá nhiều. Ngay cả khi tên tướng giặc họ Thôi xuất hiện đòi Tử Văn xây lại đền thì Tử Văn vẫn không quan tâm, mặc kệ đến những lời đe dọa của tên tướng giặc mà vẫn tin tưởng vào hành động mà mình đã thực hiện. Sự xuất hiện của thổ công, chủ của ngôi đền thiêng đã bị tướng giặc chiếm đoạt càng làm cho Tử Văn thêm tin vào chính nghĩa, công lí.