Trong văn bản "Sống chết mặc bay", tác giả đã rất khéo léo làm rõ sự bất công oan trái của người dân trong xã hội phong kiến đương thời. Một bên là cảnh người dân lam lũ chống chọi thiên tai; một bên lại là cảnh quan "phụ mẫu" ăn chơi nhàn hạ, ngồi đánh tổ tôm trong đình vững chãi, trông thật sung sướng làm sao! Quan vui vẻ bao nhiêu thì quan có biết người dân khổ bấy nhiêu đâu. Biết sức mình không địch lại được sức trời nhưng vẫn cố gắng cầm cự vì cuộc sống mưu sinh chỉ trông chờ vào mảnh ruộng bé tí tẹo, mùa gặt không đủ lo cho gia đình mà còn phải phục vụ quan "cha mẹ", thử hỏi đạo lí ở đâu?! Xin trình, đạo lí ấy kia kìa, đang rất là vô tư vui vẻ với chánh tổng, sở tại,... trông mới uy nghiêm "như thần như thánh" làm sao! Bằng 2 nghịch cảnh khác nhau trong Sống chết mặc bay, tác giả đã lên án tên quan lòng lang dạ thú mặt người và sự đày đọa khốn đốn của người nông dân xưa.

Phạm Duy Tốn là nhà văn xã hội tiên phong của nền văn học mới Việt Nam hồi đầu thế kỷ thứ hai mươi. Truyện ngắn “Sống chết mặc bay”được coi là tác phẩm thành công nhất của ông. Qua đoạn trích trên ta thấy tình cảnh của làng X thật thảm thiết làm sao! Đêm hôm ấy, mưa gió tầm tã, nước sông Nhị Hà dâng lên cao, cái đê làng lúc này sắp không trụ được nữa rồi! Với tình huống ấy tác giả đã cho ta thấy được sự đoàn kết của những người nông dân chân lấm tay bùn, trăm lo nghìn sợ, cùng chung tay hợp lực để đối đầu với sức mưa to gió lớn, để bào vệ đê làng: hàng trăm nghìn con người, từ chiều đến giờ, hết sức giữ gìn, kẻ thì thuổng, người thì cuốc, kẻ đội đất, kẻ vác tre, nào đắp, nào cừ, bì bõm dưới bùn lầy ngập quá khuỷu chân, người nào người nấy lướt thướt như chuột lột. Thế nhưng sức người làm sao địch lại sức trời, mưa mỗi lúc một to, nước sông cứ thế mà dâng lên, những con sóng cuồn cuộn trông thật dữ tợn mà mọi người dường như đã kiệt sức. Những người nông dân tội nghiệp bị đẩy vào tình cảnh khốn cùng, đau thương và mất mát. Qua đó, ta thêm xót thương và cảm thông với cuộc sống lầm than cơ cực của người nông dân.

- Câu rút gọn : ( bạn thêm một số câu vô )

 - Trạng ngữ   : Đêm hôm ấy (chỉ thời gian)