Nhà văn Nam Cao xứng đáng là một nhà văn hiện thực tài ba trong nền văn học Việt nam ta1.Trước khi có ý định bán cậu Vàng ông nhìn nó cũng đủ thấy nó sợ ông sẽ bán nó đi.2 Nó khôn lắm biết chủ không có gì ăn nên khi ông cho nó ăn cái gì3 thì nó đều ăn và quẫy đuôi như cảm ơn.Lão Hạc chạy sang nhà ông giáo mà khóc lóc chửi bản thân mình4. Nhà văn Nam Cao như thấu hiểu được cảm giác đó cho nên đã viết rất xúc động đoạn văn miêu tả tâm lý5 Lão Hạc khóc mếu khi bán cậu VàngNhững giọt nước mắt khó khăn 6tưởng như không thể có ở cái tuổi gần đất xa trời của lão đã rơi chỉ vì thấy mình có lỗi với chú chó Vàng7Qua đây ta thấy được tâm trạng của Lão Hạc khi bán cậu Vàng.8Đối với chúng ta nhiều khi bán đi một con chó cũng rất bình thường nhưng đối với người dân ấy chỉ có một mình với con chó ấy thì lại rất buồn9Đoạn truyện tuy ngắn nhưng đã gợi ra những phẩm chất vô cùng tốt đẹp của lão nông dân, một con người luôn sống vị tha và thương yêu rất mực.10

Tình cảm của lão Hạc đối với “cậu Vàng” của lão được tác giả thể hiện thật cảm động:

Lão gọi nó là cậu Vàng như một bà hiếm hoi gọi đứa con cầu tự

Thỉnh thoảng không có việc gì làm, lão lại bắt rận cho nó hay đem nó ra ao tắm

Cho nó ăn cơm trong một cái bát như một nhà giàu

Lão cứ nhắm vài miếng lại gắp cho nó một miếng như người ta gắp thức ăn cho con trẻ

Rồi lão chửi yêu nó, lão nói với nó như nói với đứa cháu bé về bố nó

Tình thế cùng đường khiến lão phải tính đến việc bán “cậu Vàng” thì trong lão diễn ra một sự dằn vặt đau khổ.

Lão kể lại cho ông giáo việc bán “cậu Vàng” với tâm trạng vô cùng đau đớn, đến nỗi ông giáo thương lão quá “muốn ôm chầm lấy lão mà òa lên khóc”.

Khi nhắc đến việc cậu Vàng bị lừa rồi bị bắt, lão Hạc không còn nén nỗi đau đớn cứ dội lên: “Mặt lão đột nhiên co rúm lại. Những vết nhăn xô lại với nhau, ép cho nước mắt chảy ra... Lão hu hu khóc”. Lão Hạc đau đớn đến không phải chỉ vì quá thương con chó, mà còn vì lão không thể tha thứ cho mình vì đã nỡ lừa con chó trung thành của lão.

Qua đó có thể thấy con người của Lão Hạc là một con người giàu lòng tự trọng; là người cha nhún hậu, thương yêu con sâu sắc.