*Trước khi ông Hai nghe tin xấu về làng:

-Hành động:

+,Ông lão nhớ làng da diết, muốn trở về làng, cùng anh em trong làng tham gia kháng chiến.

+,Ông mong trời nắng cho Tây nó chết.

+,Ông luôn quan tâm đến tình hình chiến sự, đến các tin chiến thắng của quân ta.

-Tâm trạng:Ông Hai lúc này đang trong tâm trạng vô cùng vui sướng, náo nức, vui mừng và tự hào trước thành quả cách mạng của quân ta: “"ruột gan ông lão cứ múa cả lên, vui quá".

*Khi nghe tin làng theo Tây

 -Ban đầu:

+,Hành động:

Khi trấn tĩnh lại được phần nào, ông còn cố chưa tin cái tin ấy. Nhưng rồi những người tản cư đã kể rảnh rọt quá, lại khẳng định họ “vừa ở dưới ấy lên” làm ông không thể không tin.

Nghe tiếng chửi bọn Việt gian, ông “cúi gằm mặt mà đi”.

Về đến nhà ông nằm vật ra giường rồi tủi thân nhìn lũ con “nước mắt ông lão cứ giàn ra"

+,Lời nói:

Liệu có thật không hả bác, hay chỉ lại…

Chúng nó cũng là trẻ con làng Việt gian đấy ư? Chúng nó cũng bị người ta rẻ dúng hắt hủi đấy ư…”.

+,Tâm trạng:Ông Hai sững sờ, bàng hoàng, xấu hổ, uất ức : “Cổ ông lão nghẹn ắng hẳn lại, da mặt tê rân rân. Ông lão lặng đi tưởng như không thở được”.

Đau đớn, tủi hổ vì cái tin ấy

Đau đớn, tê tái

-Những ngày sau:

+,hành động:

Suốt mấy ngày ông không dám ló mặt ra ngoài. Lúc nào cũng nơm nớp lo sợ. Ông chỉ quanh quẩn ở nhà và nghe ngóng tình hình bên ngoài. “Một đám đông túm lại, ông cũng để ý, dăm bảy tiếng cười nói xa xa, ông cũng chột dạ. Lúc nào ông cũng nơm nớp tưởng như người ta đang để ý, người ta đang bàn tán đến “cái chuyện ấy”. Thoáng nghe những tiếng Tây, Việt gian, cam – nhông… là ông lủi ra một nhà, nín thít. Thôi lại chuyện ấy rồi!”

Ông băn khoăn không biết có nên tin hay không vì ở làng ông “ họ toàn là những người có tinh thần cả mà …”. Song chứng cứ như vậy thì sai làm sao được nên ông phải tin.

Mụ chủ nhà biết chuyện và có ý đuổi khéo gia đình ông đi

Ông thoáng có ý nghĩ quay về làng nhưng ngay lập tức ông đã gạt phắt ý nghĩ đấy đi.

+,Lời nói:“Làng thì yêu thật, nhưng làng theo Tây mất rồi thì phải thù”

+,Tâm trạng:

Nỗi ám ảnh nặng nề biến thành sự sợ hãi thường xuyên trong ông Hai cũng với nỗi đau xót, tủi hổ của ông trước cái tin làng mình theo giặc.

Ông bế tắc và tuyệt vọng khi nghĩ về tương lai của mình và gia đình.

-Khi nói chuyện với con

+,Hđ:Trong lúc đau khổ, tuyệt vọng, ông chỉ còn biết trút nỗi lòng của mình vào những lời thủ thỉ tâm sự với đứa con nhỏ ngây thơ.

+,LỜi nói:

“Húc kia,. Thầy hỏi con nhé, con là con ai?”

Thế nhà con ở đâu ?

Thế con có thích về làng chợ Dầu không ?

Thế con ủng hộ ai ?

Ừ đúng rồi, ủng hộ cụ Hồ con nhỉ ?

+,Tâm trạng:Trong tâm trạng đầy đau khổ và bế tắc, những lời trò chuyện giúp ông vợi bớt đi nỗi dằn vặt về quyết định của mình.

* Khi ông nghe tin cải chính

- Hđ:Ông “bô bô” khoe với mọi người về cái tin làng ông bị “đốt nhẵn”, nhà ông bị “đốt nhẵn”.

- Lời nói:Tây nó đốt nhà tôi rồi ông chủ ạ. Đốt nhẵn. Ông chủ tịch làng em vừa lên cải chính…cải chính cái tin làng Chợ Dầu em Việt gian ấy mà. Láo ! Láo hết, chẳng có gì sất. Toàn sai sự mục đích cả !

-Tâm trạng:Vui mừng, phấn khỏi và hạnh phúc tột cùng.

Trước khi ông Hai nghe tin xấu về làng :

+Hành động : ông luôn tự hào hãnh diện , đi đâu cũng khoe về làng ông to đẹp , trù phú (ngôi nhà ngói san sát .....)

•khoe : sinh phần của viên tổng đốc lắm của 

⇒ tình yêu làng được thể hiện trong phạm vi ông yêu cái mảnh đất mình sinh ra và lớn lên 

+Lời nói:

•khoe về quê của ông

+Tâm trạng:ruột gan ông cứ múa cả lên ⇒tình yêu làng , yêu đất nước luôn cương trực và sâu sắc trong suy nghĩ của ông 

*Khi ông Hai nghe tin làng theo Tây :

-Ban đầu:

+Hành động: 

•cổ họng nghẹn ắng lại

•da mặt tê rân rân

•giọng lắp bắp , lạc hẳn 

+Lời nói:

•"liệu có thật không hả bác.....hay chỉ là"

+Tâm trạng:bất ngờ , bàng hoàng , sững sờ , không tin nổi đó là sự thật

-Những ngày sau

+Hành động:

•không bước chân ra ngoài , suốt ngày chỉ quanh quẩn trong gian nhà chật chội để nghe ngóng binh tình

•một đám đông xúm lại ông cũng để ý, dăm bảy tiếng cười xa ông cũng chột dạ •lúc nào ông cũng nơm nớp lo sợ

•thoang thoáng nghe tiếng việt gian theo Tây ông cũng lủi ra một góc nín thin thít

+Tâm trạng của ông Hai lo lắng , sợ hãi về tin xấu về làng nó đã ám ảnh nặng nề trong tâm lý của ông

-khi nói chuyện với con:

+Hành động 

•ôm thằng con út

•vỗ nhè nhẹ vào lưng nó

+Lời nói:

•hỏi con 4 câu (con là con ai;nhà con ở đâu;con có thích về làng chợ Dầu ko;con ủng hộ ai)

+tâm trạng : thủ thỉ với con để vơi đi đôi chút

-khi ông Hai nghe tin làng cải chính

+Hành động:

•khăn áo chỉnh tề tất tả đi

•đi mãi tối sẩm mới về

•mặt tươi vui rạng rỡ hẳn lên

•mỏm mẻm nhai trầu

•cặp mắt hung hung đỏ hấp háy

•mua quà cho con

•lật đật đi thẳng sang nhà bác thứ

•tối hôm ấy ông sang nhà bác thứ nói chuyện về làng 

- Lời nói:"tây nó đốt nhà tôi rồi bác ạ" 

- tâm trạng ông Hai vô cùng vui mừng , phấn khởi