Bối cảnh lịch sử:Triều Nguyễn thành lập khi đất nước vừa trải nhiều biến động, chế độ phong kiến Đại Việt bước vào thời kì khủng hoảng, suy yếu.Năm 1802, Nguyễn Anh lên ngôi vua (Gia Long) => Nhà Nguyễn thành lập, đóng đô ở Phú Xuân (Huế).Tổ chức bộ máy Nhà nước.Chính quyền Trung ương tổ chức theo mô hình thời Lê sơ.Thời Gia Long chia nước ta làm 3 vùng: Bắc Thành, Gia Định Thành và các trực doanh (trung Bộ) do triều đình trực tiếp cai quản.Năm 1831 – 1832 Minh Mạng thực hiện một cuộc cải cách hành chính chia cả nước là 30 tỉnh và một Phủ Thừa Thiên. Đứng đầu là tổng đốc tuần phủ hoạt động theo sự điều hành của triều đình.Tuyển chọn quan lại: thông qua giáo dục, khoa cử.Luật pháp ban hành Hoàng triều luật lệ với 400 điều hà khắcQuân đội: được tổ chức quy củ trang bị đầy đủ song lạc hậu, thô sơ.

Ra đời trong bối cảnh đặc biệt, nhà Nguyễn đã trải qua rất nhiều biến cố trong khoảng thời gian tồn tại,  mang nhiều thị phi như cầu viện ngoại bang, làm mất nước vào tay Pháp quốc và cũng có nhiều công lao trong việc thống nhất đất nước mở mang lãnh thổ, phát triển kinh tế. Nên khi nhìn nhận về triều đại này cần những đánh giá công tâm, khách quan vai trò của nó trong lịch sử nước ViệtTựu trung lại, khi nhìn lại sự phát triển của triều đại nhà Nguyễn đến khi sụp đổ, chúng ta có thể thấy hai giai đoạn rõ rệt: giai đoạn độc lập tự chủ và giai đoạn mất quyền tự chủ khi bị đế quốc Pháp xâm lăng áp đặt quyền bảo hộ