Em tham khảo dàn ý sau nhé:

MB:

- Giới thiệu tác giả, tác phẩm

- Dẫn dắt vấn đề

TB:

* Bức tranh thiên nhiên cảnh khuya nơi chiến khu Việt Bắc

- Mở đầu bằng âm thanh của tiếng suối: tiếng suối trong rừng xa xa vọng lại như tiếng hát của người con gái trong trẻo ngân vang.

+ Ở đây ta nhận thấy sự thay đổi của tiêu chuẩn cái đẹp: trước kia thiên nhiên làm chuẩn mực để nói về vẻ đẹp của con người (biện pháp ước lệ tượng trưng); còn trong thơ Bác con người làm chuẩn mực để chỉ cái đẹp của thiên nhiên (Tiếng suối như tiếng hát).

+ Tiếng suối róc rách êm tai trong trẻo như tiếng một cô gái đang hát.

+ Ánh trăng đêm khuya tạo thành những bóng hoa trên mặt đất.

+ Điệp từ “lồng” nhấn mạnh vào sự xuyên tỏa của ánh sáng trăng khuya.

⇒ Cảnh vật thiên nhiên hiện lên mang vẻ đẹp của sự trầm mặc, huyền ảo của ánh trăng khuya. Nó không chỉ có màu sắc vàng yên ả mà nó còn có âm thành của tiếng suối chảy róc rách trong trẻo như tiếng hát vỏng lại từ phía xa.

* Tâm trạng nhà thơ:

- Câu thơ thứ ba có dấu phẩy ở giữa như cắt ngang hai sự đối lập nhau.

- Đối với thiên nhiên hiền hòa lung linh yên bình đẹp như vẽ kia là tâm trạng của nhà thơ. Đó là một tâm trạng đầy bất trắc, âu lo không yên bình.

- Người vẫn chưa ngủ chỉ có chưa ngủ thì mới có thể tả hết được cảnh đẹp đêm khuya được.

- Không phải người thức để ngắm cảnh mà vì Người đang lo nỗi nước nhà.

⇒ Trái ngược với sự hài hòa của thiên nhiên là tâm trạng đầy âu lo của nhà thơ, lo ngày mai chiến tranh, lo ngày mai có giành được độc lập cho dân tộc hay không.

KB:

 

Bài viết tham khảo:

    Bài thơ Cảnh khuya được Chủ tịch Hồ Chí Minh viết vào năm 1947, khi quân và dân ta đang thắng lớn trên chiến trường Việt Bắc. Sông Lô, Đoan Hùng đã đi vào lịch sử bằng những nét vàng chói lọi đầu tiên của ta trong chín năm kháng chiến chống Pháp. Bài thơ thể hiện cảm hứng yêu nước mãnh liệt dạt dào ánh sáng và âm thanh. Đó là ánh sáng của trăng Việt Bắc, của lòng yêu nước sâu sắc:

Tiếng suối trong như tiếng hát xa

Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa

Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,

Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà

Cùng với các bài thơ Cảnh rừng Việt Bắc, Đi thuyền trên sông Đáy, Cảnh khuya thể hiện tình yêu thiên nhiên, yêu nước sâu sắc của Bác trong một đêm trăng nơi núi rừng Việt Bắc.

Hai câu thơ đầu trong bài thơ tả cảnh đêm khuya nơi núi rừng Việt Bắc. Trăng càng về đêm càng sáng. Ánh trăng lan toả bao phủ khắp mặt đất. Đêm vắng, tiếng suối nghe càng rõ. Tiếng suối chảy êm đềm nghe rất trong rì rầm từ xa vọng đến. Cảm nhận của Bác thật tinh tế, nghe suối chảy mà cảm nhận được mức độ xanh trong của dòng nước. Tiếng suối trong đêm khuya như tiếng hát xa dịu êm vang vọng, khoan nhạt như nhịp điệu của bài hát trữ tình sâu lắng. Đó là nghệ thuật lấy động tả tĩnh, tiếng suối rì rầm êm ả, vắng lặng trong đêm chiến khu. Tiếng suối và tiếng hát là nét vẽ tinh tế gợi tả núi rừng chiến khu thời máu lửa mang sức sống và hơi ấm của con người:

Tiếng suối trong như tiếng hát xa

Sáu trăm năm trước trong bài thơ Bài ca Côn Sơn Ức Trai đã có cảm nhận cực kỳ tinh tế về dòng suối Côn Sơn:

Côn Sơn suối chảy rì rầm

Ta nghe như tiếng đàn cầm bền tai

Tiếng suối nghe sao mà êm đềm thơ mộng đến thế. Nó như những giọt của cây đàn cầm vang vọng bên tay. Đầu thế kỉ XX Nguyễn Khuyến đã từng viết về dòng suối như sau:

Cũng có lúc chơi nơi dặm khách

Tiếng suối nghe róc rách lưng đèo...

Mỗi một vần thơ, mỗi một khung cảnh, âm thanh của suối chảy được cảm nhận tinh tế khác nhau. Sau tiếng suối nghe như tiếng hát xa kia là trăng chiến khu. Ánh trăng chiến khu sao mà sáng và đẹp thế. Tầng cao là trăng, tầng giữa là cổ thụ, tầng thấp là hoa - hoa rừng. Cả núi rừng Việt Bắc đang tràn ngập dưới ánh trăng. Ánh trăng bao phủ khắp không trung mát dịu, len lỏi xuyên qua kẽ lá, tán cây, ánh trăng như âu yếm, hoà quyện cùng thiên nhiên cây cỏ. Ánh trăng như xoáy và lồng vào những tán lá. Và trên mặt đất những đoá hoa rừng đang ngậm sương đêm cùng với bóng cổ thụ đan xen trên mặt đất. Đêm thanh, trên không trung dường như chỉ có vầng trăng ngự trị. Đêm vắng, trăng thanh mặt đất cỏ cây như ngừng thở để đón đợi ánh trăng mát lạnh dịu hiền mơn man ôm ấp:

Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa

Chữ lồng điệp lại hai lần đã nhân hoá vầng trăng, cổ thụ và hoa. Trăng như người mẹ hiền đang tiếp cho muôn vật trần gian dòng sữa ngọt ngào. Trăng trở nên thi vị, trữ tình lãng mạn. Chữ lồng gợi cho ta nhớ đến những câu thơ sau trong Chinh phụ ngâm:

Hoa giãi nguyệt, nguyệt in một tấm

 Nguyệt lồng hoa, hoa thắm từng bông,

Nguyệt hoa hoa nguyệt trùng trùng...

Trong câu có tiểu đối trăng lồng cổ thụ / bóng lồng hoa tạo sự cân xứng trong bức tranh về trăng, ngôn ngữ thơ trang trọng, điêu luyện tạo nên bức tranh thiên nhiên tuyệt đẹp tràn đầy chất thơ. Cảnh khuya trong sáng, lung linh huyền ảo. Đọc vần thơ ta nghe như có nhạc, có hoạ, bức tranh cảnh núi rừng Việt Bắc thơ mộng biết bao. Người xưa từng nói thi trung hữu hoạ, thi trung hữu nhạc quả thật không sai. Đối với Bác trăng đã trở nên tri âm tri kỉ nên làm sao có thể hờ hững trước cảnh đẹp đêm nay. Trong ngục tối bị giam cầm, trước ánh trăng tuyệt đẹp Bác Hồ cũng đã có những vần thơ tuyệt diệu:

Trong tù không rượu cũng không hoa

Cảnh đẹp đêm nay khó hững hờ...

(Ngắm trăng)

Một thi sĩ với tâm hồn thanh cao đang sống những giây phút thần tiên giữa cảnh khuya chiến khu Việt Bắc. Giữa bức tranh thiên nhiên rộng lớn và hữu tình như vậy, tâm trạng thi sĩ bỗng vút cao thả hồn theo cảnh đẹp đêm trăng bởi đêm nay Bác không ngủ. Trước cảnh đẹp đêm trăng: có suối, có hoa lá, núi ngàn, và cả tâm trạng của Bác. Bác không chỉ xúc động trước cảnh đẹp thiên nhiên mà:

Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ

 Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà

Nước nhà đang bị giặc xâm lăng giày xéo, biết bao đồng chí đang bị gông cùm xiềng xích. Cuộc đời còn lầm than cơ cực, bao năm Bác bôn ba hải ngoại tìm đường cứu nước giải phóng dân tộc khỏi ách nô lệ lầm than. Nay nước nhà còn đang chìm trong khói lửa đạn bom lòng Bác sao có thể ngủ yên giấc được. Chưa ngủ không hẳn chỉ vì cảnh đẹp đêm nay mà chưa ngủ vì nỗi nước nhà.

Nỗi nhớ nhà lo cho nước nhà làm cho trái tim Bác luôn thổn thức. Bác thức trong đêm khuya trằn trọc băn khoăn không sao ngủ được. Lòng yêu nước sâu sắc mãnh liệt xiết bao. Đã có biết bao đêm Bác Hồ của chúng ta cũng mất ngủ như vậy:

Một canh, hai canh, lại ba canh

Trằn trọc băn khoăn giấc chẳng thành

Canh bốn, canh năm vừa chợp mắt

Sao vàng năm cánh mộng hồn quanh

(Không ngủ được)

Hình ảnh sao vàng chính là tự do độc lập, niềm thao thức mơ ngày mai ánh hồng soi đất nước hoà bình. Một tâm hồn nghệ sĩ thanh cao lồng trong cốt cách người chiến sĩ cộng sản kiên trung. Cảm hứng thiên nhiên chan hoà với cảm hứng yêu nước tha thiết của Bác.

Bài thơ Cảnh khuya là bài thơ thất ngôn tứ tuyệt cực hay, là một trong những bài thơ trăng đẹp nhất của Bác. Giữa chốn rừng Việt Bắc tràn ngập ánh trăng, lòng Bác luôn thao thức vì nỗi nước nhà. Đó là nét đẹp riêng của bài thơ, cảm hứng thiên nhiên nhiên chan hoà trong lòng yêu nước sâu sắc. Thương dân, lo cho nước, yêu trăng... như dẫn hồn ta vào giấc mộng đẹp. Đọc thơ Bác giúp ta càng biết ơn, yêu kính Bác Hồ hơn.

Dàn ý

Mở bài:

- giới thiệu về tác giả,tác phẩm 

Dẵn dắt vào bài thơ 

Thân bài

Phân tích 

2 câu đầu (Tiếng suối trong như tiếng hát xa,Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa) 

   Trong đêm khuya thì tiếng suối chảy lại càng nổi bật hơn, nghe như tiếng hát .

Cách so sánh sáng tạo,làm cho bài thơ thêm nhẹ nhàng,uyển chuyển 

 ( nghệ thuật ,nhịp theo 2 1 4,ngắt nhịp ở từ trong,miêu tả phong phú ,tinh tế ) theo 

 + 2 câu sau ( cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ

Chưa ngủ vì lo nổi nước nhà )

- hiểu theo 2 nghĩa

- cảnh khuya như vẽ lên rõ ràng hơn bóng của người chưa ngủ 

- cảnh khuya đẹp như tranh vẽ còn bác chưa ngủ 

- 2 lý do mà bác không ngủ

+ không ngủ vì lo nỗi nước nhà ( lý do này chính là lý do chính mà bác đã nói trong bài thơ )

+ không ngủ được vì vẻ thiên nhiên của cảnh khuya quá đẹp.Bác mẩn mê ngắm nhìn

Kết bài 

Cảm nhận của suy nghĩ của em sau bài thơ 

Bài làm tham khảo

Sau khi học xong bài Cảnh Khuya của chủ tịch Hồ Chí Minh, trong tâm trí vủa em vẫn luôn văng vẳng tiếng đọc thơ

" Tiếng suối trong như tiếng hát xa

Trăng lồng cổ thụ,bóng lồng hoa

Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ

  Chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà"

Làm cho lòng em trào dâng nhiều niềm cảm xúc không thế diễn tả hết thành lời.Đây là một bài thơ mà đuoẹc bác sáng tác vào năm 1947,thời kì mà kháng chiến chốn Pháp nổ ra.Cho nên ,có lẽ rằng,khi viết bài thơ này,trong lòng của bác vẫn đang có hàng trăm mối bận tâm,lo toan không thể nào kể xiết được thể nhưng ,ngay từ trong tâm hồn của bác vẫn luôn là tâm hồn vủa một người thi sĩ với nội tâm mạnh mẽ với tâm hồn thi ca

Mở đầu bài thơ,Bác có viết

" tiếng suối trong như tiếng hát xa

Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa" 

Trong khung cảnh đêm khuya tĩnh lặng ,thì tiếng suối chảy róc rách lại càng nổi bật và rõ ràng hơn .Mà qua tai bác,bác lại thấy tiếng suối kia chảy giống như tiếng hát vậy.Tiếng hát vang xa cả khu rừng.Bác sử dụng biện pháp nghệ thuật so sánh một cách sinh động,làm cho bài thơ trở nên càng êm đềm,thơ mộng

Rồi còn cả ánh trăng chiếu rọi xuống khu rừng kia,và chia vẻ đẹp thiên nhiên đó thành ba tầng khác nhau,từ cao xuống thấp.Đầu tiên là ánh trăng sáng sau đó là bóng cổ thụ và cuối cùng chính là nhưng bông hoa đang nở rộ trên mặt đất ,Chỉ qua 2 câu theo đầu như thế thôi mừ em cũng đã đủ để tưởng tượng được.Cảnh đẹp thiên nhiên lúc đó đẹp tuyệt diệu đến nhường nào ,,khiến cho người ngắm ngẩn ngơ 

Với nhịp tho 2 1 4 ,ngắt nhịp ở ngay từ trong khiến cho bài thơ thêm uyển chuyển,nhẹ nhàng.

Đến với hai cái cuối của bài thơ thì bác viết rằng "Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ,chưa ngủ vì lo nỗi nước nhà"

Vậy liệu ngay ở câu thơ thứ hai ,cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ làm

Có nghĩa là trong ban khuya vặng lặng ,yên tính đó thì hình bình vủa người chưa ngủ kà bác càng được rõ ràng như đang vẽ lên vậy,Hay là cảnh khuya đẹp như tranh vẽ còn bác thì mãi vẫn chưa ngủ .

Nhưng đến câu thơ cuối cùng của bài thơ thì bác đã giải thích nguyên nhân chính khiến cho bác ngủ được ,không phải là bức tranh thiên nhiên làm cho lòng người xao xuyến kia,mà là nỗi lo,lo cho nước ,cho dân,cho cách mạng,cho sự nghiệp độc lập của nước ta

Trong khung cảnh tính vắng và yên tĩnh đến lạ thường,trong lòng bác có muôn vàn cảm xúc ngổn ngang trong tâm trí ,về cảnh đẹp về đát nước.Và qua đó càng làm cho em kính trọng,khâm phục và yêu quý bác - người cha già của dân tộc Việt Nam ta.Một người yêu thiên nhiên và yêu cả đất nước !à ngòi bút của em không thể diễn tả hết bằng lời