1

Trước một tác phẩm nghệ thuật kỳ vĩ hay tinh tế, lộng lẫy hay u uẩn, hẳn ta sẽ đặt câu hỏi: làm thế nào mà nghệ sĩ sáng tạo ra tác phẩm như vậy? Nếu từng đặt câu hỏi ấy, thì cuốn sách Nghệ thuật và tâm

thức sáng tạo là câu trả lời mà nhiều người tìm kiếm.

2Nghệ thuật và tâm thức sáng tạo, dịch giả Trịnh Lữ cho biết: "Thường tôi thấy những sách gì có thể chia sẻ và có ích lợi chung thì mình làm. Ở trong lĩnh vực nghệ thuật, tôi cũng đã từng đọc, và tự dịch rất nhiều tư liệu và sách trong hai mảng: lịch sử nghệ thuật và mỹ học. Lịch sử nghệ thuật thì mình thấy chỉ giúp mình hiểu được diễn biến của hình thức, các phong cách về quan hệ giữa những phong cách nghệ thuật ấy với lại tình hình xã hội và chính trị của từng thời kỳ. Còn sách mỹ học giúp mình biết câu trả lời tại làm sao có mỹ thuật, lẽ sống của nó là gì, nó theo đuổi cái gì. Nhưng có một câu hỏi nữa mà loại sách đó không trả lời được cho tôi trong rất nhiều năm vừa rồi, là: Tại làm sao người ta lại có cái nhu cầu làm nghệ thuật, tại làm sao người ta phải vẽ? Cũng như ngay thời kỳ này chẳng hạn, mình thấy càng ngày công chúng nói chung càng quan tâm đến mỹ thuật, nghệ thuật, người ta đi xem bảo tàng, đi xem triển lãm; ngày càng nhiều triển lãm tranh, tượng, rồi các trại sáng tác…Tức là sự quan tâm của công chúng đến nghệ thuật tạo hình càng ngày càng cao. Câu hỏi "Tại làm sao như thế?", không tìm thấy được ở trong hai mảng sách kia, nên tôi quay sang đọc về tâm lý học nghệ thuật để tìm câu trả lời, đặc biệt trong cuốn của cụ Graham Collie".

3 Bây giờ ta đã có thể đưa ra một định nghĩa chung về bản chất của nghệ thuật thực thụ: mọi sự miêu tả cảm tính bất kỳ một vật thể sống hay hiện tượng nào từ giác độ trạng thái cuối cùng của nó, hay là dưới ánh sáng của thế giới tương lai, sẽ là tác phẩm nghệ thuật.