Vẻ đẹp tâm hồn người chiến sĩ được thể hiện rất rõ qua bài thơ Khi con tu hú. Trong khổ thơ đầu tiên của bài, ta có thể thấy được bức tranh mùa hè xứ Huế tươi đẹp với tiếng chim tu hú, với khung cảnh lúa vàng, với trái cây chín ngọt. Dầu ở trong tù nhưng nhà thơ vẫn khao khát và hướng đến cuộc sống. Như vậy, có thể hiểu Tố Hữu đã mở rộng tâm hồn mình để có thể giao hòa, giao cảm với thế giới xung quanh. Nhưng thực tại lại là câu trả lời cho mọi trăn trở, mọi suy tư trong thi nhân khi ông ý thức về cái ngột ngạt, cái bí bách của cảnh tù đày. Nỗi lòng thi nhân trở nên đau đáu  và chỉ muốn"đạp tan phòng". Nỗi lòng "ngột", "chết uất" của nhà thơ hoàn toàn dễ hiểu khi bốn bức tường chỉ có nhà thơ và cái oi bức của tiết hè. Tâm hồn hướng đến tự do, mong cầu về tương lai của người chiến sĩ cách mạng làm ta thêm suy tư, thêm trăn trở, thêm đau đáu về kiếp người.