* Hậu quả của chiến tranh Nam - Bắc triều:

- Làng mạc, gia đình li tán, người chết rất nhiều, hàng vạn người bắt đi lính, đi phu.

- Nhân dân phải sống trong cảnh đất nước chiến tranh hỗn loạn, suốt một vùng từ Thanh - Nghệ ra Bắc đều là chiến trường suốt hơn 50 năm.

- Sản xuất nông nghiệp đình trệ, mùa màng bị tàn phá nặng nề, nhất là những năm có thiên tai lớn.

- Chế độ binh dịch ngày càng đè nặng lên đời sống nhân dân.

* Hậu quả của của Trịnh nguyễn

- Đất nước bị chia cắt thành hai miền Đàng Trong và Đàng Ngoài kéo dài suốt hai thế kỉ. Nhân dân hai miền li tán, đói khổ, ảnh hưởng lớn đến sự phát triển của đất nước.

+ Ở Đàng Ngoài: đến đời Trịnh Tùng thì xưng vương, xây dựng phủ chúa bên cạnh triều Lê. “Chúa Trịnh” nắm mọi quyền hành, vua Lê chỉ là bù nhìn. Nhưng mối quan hệ giữa hai thế lực này là dựa dẫm vào nhau để bảo vệ quyền lợi của dòng họ mình, gọi là "vua Lê - chúa Trịnh".

+ Ở Đàng Trong, con cháu họ Nguyễn cũng truyền nối nhau cầm quyền, gọi là "chúa Nguyễn".

Chiến tranh Nam - Bắc triều:

Hậu quả: Đất nước bị chia cắt, Gây ra bao đâu thương, đói khổ cho nhân dân cũng như làm ảnh hưởng nền phát triển của kinh tế. Đây là cuộc chiến tranh Phi nghĩa vì chỉ mang lợi ích cho tập thế chứ gây ra bao đau thương cho nhân dân

Chiến tranh Trịnh - Nguyễn:

Hậu quả: Đất nước cũng bị chia cắt ra thành Đàng Trong và Đàng Ngoài, gây mất đoàn kết của dân tộc và cũng gây ra rất nhiều mất mát và tổn thất lớn cho dân tộc. Đây là cuộc chiến tranh phi nghĩa vì chỉ mang lợi ích cho tập thế chứ gây ra bao đau thương, đói khổ cho nhân dân