1,

- Câu trần thuật: Choắt không dậy được nữa, nằm thoi thóp. Thôi, tôi ốm yếu quá rồi, chết cũng được. Nhưng trước khi nhắm mắt, tôi khuyên anh: ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào mình đấy.

- Câu cảm thán: Nào, tôi đâu biết cơ sự lại ra nông nỗi này! Tôi hối lắm! Tôi hối hận lắm!

- Câu nghi vấn: Nào, tôi đâu biết cơ sự lại ra nông nỗi này! Tôi hối lắm! Tôi hối hận lắm!

2,

Câu trần thuật dùng để kể lại sự việc ra đi của Dế Choắt và lời của Dế Choắt khuyên Dế Mèn về bài học đường đời đầu tiên: không được ngông cuồng dại dột.

3,

- Câu trần thuật: Tôi không biết được cơ sự lại ra nông nỗi này

- Câu cảm thán: Tại sao cơ sự lại ra nông nỗi này?

4,

Có thay đổi. Vì câu nguyên gốc thể hiện được sự thành khẩn nhận lỗi lầm của Dế Mèn hơn là câu 2.

1)câu trần thuật :Choắt ko dậy được nữa nằm thoi thóp.

                             Thấy thế ,tôi hoảng hốt quỳ xuống nâng đầu Choắt lên mà than rằng 

                             Anh mà chết là chỉ tại cái tội ngông cuồng dại dột của tôi

                             Tôi ko ngờ Dế Choắt nói với tôi một câu như thế này 

                            Thôi ,tôi ốm yếu quá rồi,chết cũng được 

                             Nhưng trước khi tôi nhắm mắt ,tôi khuyên anh:ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ ,có óc mà ko biết nghĩ sớm muộn rồi cũng mang vạ vào mình đấy 

câu cảm thán:nào ,tôi đâu biết cơ sự lại ra nông nỗi này !

                           Tôi hối hận lắm !

câu nghi vấn :Tôi biết làm thế nào bây giờ?

2)Tường thuật lại những gì  Dế Mèn đã làm và chứng kiến dựa theo lời của Dế Mèn

3)câu trần thuật :Tôi không biết cơ sự lại ra nông nỗi này .

 câu nghi vấn :Tại sao cơ sự lại ra nông nỗi này ?

4)cách chuyển trên không làm ý câu bị thay đổi .Vì ,ở câu gốc nhân vật tôi đang ở trạng thái lo lắng ,hoang mạng (không biết làm thế nào ) .Xét câu chuyển có thể thấy đã có thêm một nhân vật "anh"nhưng nhân vật anh ở đây được thêm vào chỉ nhằm một mục đích để giãi bày tâm trạng lo lắng hoang mang của nhân vật tôi thế nên ý của hai câu hoàn toàn không thay đổi