Tâm trạng của Bác được khép lại từ tình yêu thiên nhiên chuyển sang sự lo lắng, suy tư cho vận mệnh đất nước.

Có sự thay đổi trong tâm trạng của Bác vì:

+ Bác là một thi nhân, là người thưởng ngoạn vẻ đẹp của đêm trăng

+ Nhưng hơn thế, Bác còn là người lãnh tụ, người chỉ huy cuộc chiến và trong lòng Bác, dân tộc, nhân dân luôn là mối lo, sự quan tâm hàng đầu. 

Điệp ngữ "chưa ngủ" đặt ở cuối câu thơ thứ ba và đầu câu thơ thứ tư như một bản lề mở ra hai phía tâm trạng trong cùng một con người: niềm say mê trước khung cảnh trăng rừng Việt Bắc và nỗi lo nước nhà, lo nghĩ đến vận mệnh của đất nước trong hoàn cảnh vô cùng khó khăn - thời kì đầu cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.