a) Đàng Ngoài

      + Chính quyền ít quan tâm đến thủy lợi và khai hoang

      + Ruộng đất công làng xã bị cường hòa đem cầm bán

      + Ruộng đất bị bỏ hoang, đời sống nhân dân cực khổ

b) Đàng Trong

      + Các chúa Nguyễn tổ chức di dân khai hoang, thành lập làng ấp mới

      + Điều kiện tự nhiên thuận lợi phát triển nông nghiệp, nhất là vùng đồng bằng sông Cửu Long

⇒ Nhận xét: Nông nghiệp đàng Ngoài bị ngưng trệ, còn đàng Trong nhah chóng được phục hồi và phát triển

* Nông nghiệp đàng Ngoài:

- Khi chưa diễn ra chiến tranh Nam-Bắc triều, thời Mạc Đăng Doanh được mùa, nhà nhà no đủ

- Tiếp sau đó, những cuộc xung đột kéo dài giữa các tập đoàn phong kiến làm cho sản xuất nông nghiệp bị phá hoại nghiêm trọng

- Chính quyền Lê-Trịnh ít quan tâm đến thủy lợi và tổ chức khai hoang

$\Longrightarrow$ Ruộng đất bỏ hoang. Mất mùa, đói kém xảy ra dồn dập. Nông dân phải bỏ làng phiêu bạt đi nơi khác

* Nông nghiệp đàng Trong:

- Các chúa Nguyễn ra sức khai thác vùng Thuận-Quảng để củng cố cơ sở cát cứ

- Chính quyền tổ chức di dân khai hoang, cấp công cụ, lương ăn, lập thành làng ấp

$\Longrightarrow$ Nền nông nghiệp đàng Trong phát triển rõ rệt, nhất là vùng đồng bằng sông Cửu Long

$\Longleftrightarrow$ Sự phát triển nông nghiệp đàng Trong dẫn tới sự hình thành 1 tầng lớp địa chủ lớn, chiếm đoạt nhiều ruộng đất

@khanhle1