* Nguyên nhân:

- Nguyễn Kim chết, rể là Trịnh Kiểm tiếp tục sự nghiệp “Phù Lê diệt Mạc”. Nhằm thao túng quyền lực  ,Trịnh Kiểm tìm cách loại trừ phe cánh họ Nguyễn. Lo sợ, Nguyễn Hoàng xin trấn thủ Thuận Hóa.

- Ở đó, Nguyễn Hoàng xây dựng cơ nghiệp nhà Nguyễn, thành thế lực cát cứ ở Đàng Trong. Dần dần, Thuận Hóa tách khỏi sự lệ thuộc họ Trịnh ở Đàng Ngoài. Năm 1627,sợ thế lực họ Nguyễn lớn mạnh, chúa Trịnh đem quân đánh Thuận Hóa. 

* Diễn biến:

- Đầu thế kỉ XVII, cuộc chiến tranh giữa hai thế lực bùng nổ, từ năm 1627 đến năm 1672, họ Trịnh và họ Nguyễn 7 lần đánh nhau. Cuối cùng hai bên phải lấy sống Gianh là ranh giới gọi là Đàng Ngoài và Đàng Trong. Đất nước bị chia cắt.

- Ở Đàng Ngoài, họ Trịnh nắm toàn quyền thống trị nhưng vẫn phải dựa vào danh nghĩa vua Lê, tạo ra cục diện vua Lê – chúa Trịnh. Ở Đàng Trong chúa Nguyễn cầm quyền gọi là “chúa Nguyễn”.

* Kết quả:

- Hai bên dùng sông Gianh tại Quảng Bình chia cắt đất nước làm ranh giới lãnh thổ,đất nước chia thành hai phía Đàng Trong và Đàng Ngoài. 

* Hậu quả:

- Đất nước trong tình trạng bị chia cắt kéo dài đến cuối thế kỉ XVIII, gây bao đau thương cho dân tộc và tổn hại cho sự phát triển đất nước.

Nguyên nhân:
Nguyễn Hoàng xây dựng cơ nghiệp của họ Nguyễn, trở thành thế lực cát cứ ở Đàng Trong, dần tách khởi sự lệ thuộc với họ Trịnh ở Đàng Ngoài. ⟹ Năm 1627, lo sợ thế lực họ Nguyễn lớn mạnh, chúa Trịnh đem quân đánh vào Thuận Hóa, chiến tranh Trịnh - Nguyễn bùng nổ.
Diễn biến:

- Thế kỉ XVII, chiến tranh Trịnh – Nguyễn bùng nổ lịch sử gọi là chiến tranh Đàng Trong – Đàng Ngoài.

- Từ năm 1627 – 1672, họ Trịnh và Họ Nguyễn đánh nhau 7 lần.

- Không phân thắng bại, hai bên lấy sông Gianh làm ranh giới phân chia đất nước làm hai Đàng.

+ Đàng Ngoài từ sông Gianh trở ra.

+ Đàng Trong từ sông Gianh trở vào.

Hậu quả:

- Chia cắt đất nước, gây đau thương tổn hại cho dân tộc.

- Gây trở ngại cho giao lưu kinh tế, văn hoá làm suy giảm tiềm lực đất nước.