`\text{* Hậu quả của cuộc chiến tranh Nam-Bắc triều:}`

`\text{- Năm 1570 rất nhiều người bị bắt đi lính, đi phu.}`

`\text{- Năm 1572, ở Nghệ An, mùa màng bị tàn phá, hoang hóa, bệnh dịch,...}`

`\text{⇒ Chế độ binh dịch đè nặng lên đời sống của nhân dân, nhiều gia đình rơi vào cảnh li tán.}`

`\text{* Hậu quả của cuộc chiến tranh Trịnh-Nguyễn:}`

`\text{- Một vùng đất lớn từ Nghệ An đến Quảng Bình là chiến trưởng khốc liệt.}`

`\text{+ Dân ở hai bên sông Gianh phải chuyển đi nơi khác.}`

`\text{+ Nhân dân tàn hại lẫn nhau.}`

`\text{+ Chia cắt kéo dài đến hơn 200 năm, gây trở ngại cho giao lưu kinh tế, văn hóa, làm suy giảm tiềm lực đất nước.}`

`\text{* T/c hai cuộc chiến tranh Nam-Bắc triều và Trịnh-Nguyễn: là cuộc chiến tranh phi nghĩa giành giật quyền lợi và địa vị trong phe phái phong kiến, phân chia đất nước, gây tổn thất lớn về người và của, cản trở sự giao lưu kinh tế giữa hai miền đất nước.}`

Hậu quả của chiến tranh Nam -Bắc Triều

-Hai thế lực phong kiến này đánh nhau suốt hơn 50 năm khiến:

-Làng mạc điêu tàn.

-Kinh tế ,nông nghiệp và các ngành khác bị thiệt hại nặng.

-Ruộng đồng bỏ hoang ,bệnh dịch hoành hành

-Nhân dân đói khổ phải bỏ làng đi li tán.

Hậu quả của chiến tranh Trịnh -Nguyễn

-Khiến cho một dân tộc đất nước phải chìm trong đau thương tang tóc bị chia cắt  hơn 200 năm trời ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển chung về kinh tế ,xã hội quốc gia sau này.

-Tính chất : Hai cuộc chiến trên đều là nội chiến vì diễn ra giữa hai thế lực trong nước ,người mình đánh người mình để tranh giành quyền lực chứ không có sự can thiệp của nước ngoài.

@Luonyeuhoidap247