Có thể thấy rằng, nếu trước đây, ông là người luôn luôn tự hào về cái làng chợ Dầu của mình. Thậm chí không muốn phải đi tản cư đi nơi khác chỉ vì tình yêu ông dành cho làng là quá đỗi lớn lao. Thế nhưng khi nghe tin làng theo giặc, diễn biến tâm trạng của ông Hai đã thay đổi hoàn toàn. Từ một người yêu làng, muốn về làng của mình càng nhanh càng tốt thì giờ, ông lại phân vân, đắn đo. Thậm chí, chỉ vừa nghĩ đến "Hay là quay về làng?". Ông đã nhanh chóng gạt bỏ suy nghĩ ấy và trong thâm tâm luôn nghĩ rằng "Về làm gì cái làng...". Từ đó, người đọc có thể hiểu phần nào nguyên nhân ở ông Hai có một tâm trạng giằng xé, đau đớn, quặn thắt là bởi ông nghe tin làng theo giặc. Qủa thật, đoạn trích trên đã diễn tả thành công diễn biến tâm trạng của ông Hai khi nghe tin làng chợ Dầu theo giặc.