Câu 1:

Nguyên nhân thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn:

- Nhân dân có một lòng yêu nước nồng nàn, ý chí bất khuất, quyết tâm giành độc lập, tự do. Cùng với niềm tự hào dân tộc và tinh thần nhân đạo sáng ngời.

- Có sự lãnh đạo của các nhà anh hùng dân tộc Lê Lợi, Nguyễn Trãi,… với đường lối kháng chiến, chiến thuật tác chiến đúng đắn, sáng tạo. Những người lãnh đạo cuộc khởi nghĩa đã biết dựa vào dân, từ một cuộc khởi nghĩa nhỏ phát triển thành cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc quy mô cả nước, hoàn thành thắng lợi nhiệm vụ dân tộc.

Ý nghĩa lịch sử của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn:

- Kết thúc 20 năm đô hộ tàn bạo của phong kiến nhà Minh.

- Đất nước sạch bóng quân xâm lược, giành lại được độc lập, tự chủ, chủ quyền dân tộc.

- Mở ra thời kì phát triển mới của xã hội, đất nước, dân tộc Việt Nam - thời Lê sơ

Bài học kinh nghiệm:

- Phải dựa vào nhân dân, đại đoàn kết dân tộc, phát triển thành cuộc chiến giải phóng dân tộc quy mô cả nước, kết thúc 20 năm đô hộ tàn bạo của phong kiến nhà Minh

Những đóng góp của nhân dân:

- Nhân dân là thành phần có vai trò quan trọng nhất trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn ,họ cung cấp chỗ ở cho lục lượng 

- Ủng hộ và tham gia cuộc kháng chiến

- Giúp sức cho quân đội( góp lương thực, vũ khí,...)

Câu 2:

Giáo dục thi cử dưới thời Lê Sơ:

- Dưới thời Lê sơ nền giáo dục của Đại Việt rất phát triển. Trong vòng một thế kỉ, nhà Lê sơ đã tổ chức được 26 khoa thi tiến sĩ, lấy đỗ 989 tiến sĩ, 20 trạng nguyên. 

- Ngay sau khi lên ngôi, vua Lê Thái Tổ đã cho dựng lại Quốc tử giám ở Thăng Long, mở trường học ở các lộ. Ở các đạo, phủ đều có trường công.

- Nội dung thi cử là các sách của đạo Nho.

Giáo dục và thi cử phát triển là cơ sở đào tạo nhân tài cho đất nước. Qua đó, trình độ dân trí được nâng cao. Số trường học ngày càng tăng lên. Giáo dục mở rộng cho nhiều đối tượng do đó tỉ lệ mù chữ ngày càng giảm.

So sánh: 

* Giống nhau:

- Mục đích của giáo dục – khoa cử: Lựa chọn nhân tài, phục vụ cho bộ máy nhà nước phong kiến quan liêu.

- Nội dung giáo dục: Chủ yếu trú trọng lĩnh vực xã hội, với các tài liệu giáo dục như: Tứ Thư, Ngũ kinh, Bắc sử …

* Khác nhau:

- Thời Lý - Trần:

+ Vai trò của Nho học trong giáo dục: Chưa được coi trọng, Phật giáo có ảnh hưởng lớn và là quốc giáo, cùng tư tưởng “Tam giáo đồng nguyên”.
+ Thể lệ và quy trình thi cử: Còn thiếu chặt chẽ, nhà nước chỉ mở khoa thi tuyển chọn nhân tài khi có nhu cầu.

+ Hệ thống giáo dục: Các trường chủ yếu do nhà nước lập
+ Đối tượng được giáo dục dự thi: Chỉ bó hẹp trong bộ phận con cháu quý tộc, quan lại
+ Chính sách khuyến khích giáo dục – khoa cử: Chưa được coi trọng.

- Thời Lê sơ:

+ Vai trò của Nho học trong giáo dục: Trở thành hệ tư tưởng của giai cấp phong kiến thống trị, với địa vị độc tôn, là nội dung của giáo dục.

+ Thể lệ và quy trình thi cử: Chặt chẽ, được tổ chức đều đặn và qui củ. Nhà nước qui định cứ 3 năm mở một kì thi Hương, năm sau mở kì thi hội. Qui chế thi cũng khoa học và chặt chẽ hơn với các qui định về “bảo kết hương thi” và “Cung khai tam đại”

+ Hệ thống giáo dục: Hệ thống giáo dục được mở rộng, ngoài các trường do nhà nước lập nên, ở các Lộ, Phủ, Huyện, các đạo Thừa tuyên đều có các trường.

+ Đối tượng được giáo dục dự thi: Được mở rộng con em mọi tầng lớp nhân dân (Trừ con cháu nhà xướng ca, ngụy quan, chống đối triều đình) đều được dự thi.

+ Chính sách khuyến khích giáo dục – khoa cử: Rất được chú ý: Nhà nước định lệ xướng danh, vinh quy, những người đỗ đạt cao được khắc tên vào bia Tiến sĩ đặt tại Văn Miếu …

Vẽ sơ đồ (Xem bên dưới)

Nhận xét:

- Bộ máy nhà nước được hoàn chỉnh dần nhất là đến thời vua Lê Thánh Tông (1460 - 1497), nhà nước được tổ chức hoàn chỉnh, chặt chẽ.

- Đây là một nhà nước quân chủ trung ương tập quyền mạnh, mọi quyền hành đến tập trung vào triều đình, đứng đầu là vua. Vua trực tiếp nắm mọi quyền hành, kể cả chức tổng chỉ huy quân đội.

- Giúp vua có các quan lại đại thần, ở triều đình có 6 bộ, ngoài ra còn có một số cơ quan chuyên môn

Luật pháp thời Lê sơ:

- Vua Lê Thánh Tông cho biên soạn và ban hành một bộ luật mới mang tên là Quốc triều hình luật (thường gọi là  luật Hồng Đức).

- Nội dung chính của bộ luật:

+ Bảo vệ quyền lợi của vua, hoàng tộc

+ Bảo vệ quyền lợi của quan lại và giai cấp thống trị, địa chủ phong kiến. 

+ Bảo vệ chủ quyền quốc gia, khuyến khích phát triển kinh tế, gìn giữ những truyền thống tốt đẹp của dân tộc

+ Bảo vệ một số quyền của phụ nữ.

So sánh luật pháp thời Lê sơ với thời Lý - Trần

* Giống nhau:

- Pháp luật bảo vệ quyền lợi của vua và các quan đại thần.

- Cấm giết mổ trâu, bò.

* Khác nhau:

- Thời Lý - Trần:

+ Bảo vệ quyền lợi tư hữu.

+ Chưa bảo vệ quyền lợi của phụ nữ.

- Thời Lê Sơ:

+ Bảo về quyền lợi của quốc gia, khuyến khích phát triển kinh tế, giữ gìn truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

+ Bảo vệ một số quyền lợi của phụ nữ.

+ Hạn chế phát triển nô tì.  

+ Pháp luật thời Lê sơ đầy đủ, hoàn chỉnh hơn thể hiện ở bộ luật Hồng Đức.

Câu 3:

Nguyên nhân và hậu quả của chiến tranh phong kiến:

Cuộc chiến thứ nhất là cuộc chiến Nam- Bắc triều
* Nguyên nhân
- Do Mạc Đăng Dung cướp ngôi nhà Lê lập ra triều Mạc vào năm 1527 sau đó tới năm 1533, 1 võ quan nhà là Nguyễn Kim đã đưa một người nhà Lê lên làm vua, hai phe này xảy ra chiến sự khốc liệt.
-Nhà Mạc được gọi là Bắc Triều còn nhà Lê được gọi là Nam triều
* Hậu quả:
- Ảnh hưởng rất lớn tới sự phát triển của đất nước
- Đẩy nhân dân vào con đường khổ cực
Cuộc chiến thứ hai; Chiến tranh Trịnh- Nguyễn
* Nguyên nhân
- Sau khi Nguyễn Kim chết con rể là Trịnh Kiểm lên thay, chiếm toàn bộ quyền hành, con trai là Nguyễn Hoàng được cử vào trấn thủ Thuận Hóa, Quảng Nam tới đầu thế kỉ XVII -> Cuộc chiến bùng nổ
* Hậu quả: 
- Gây ra đau thương, mất mát cho nhân dân, đặc biệt là về sự phát triển đất nước

Phân biệt chiến tranh phong kiến và khởi nghĩa nông dân:

Chúng khác nhau về:

+ Mục đích.
+ Tính chất.

$\color{Red}{\text{Học tốt!}}$

`text{@bocuaxiao}`