Nhận xét trên phương diện lực lượng, thì đây là mất mát to lớn đối với phong trào cách mạng thế giới . Thành trì của chủ nghĩa xã hội ( CNXH ) đã sụp đổ . Chỗ dựa vững chắc cho phong trào cộng sản và công nhân quốc tế đã 0 còn . Các nc CNXH còn lại đứng trc thử thách khốc liệt đó hệ quả cửa sự mất mát đos để lại .

Sự sụp đổ của xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô : 

- Đầu những năm 80 của thế kỉ XX, Liên Xô lâm vào tình trạng khủng khoảng

- Tháng 3/1985, Goóc-ba-chốp lên nắm quyền lãnh đạo Đảng Cộng sản và đề ra đường lối cải tổ

* Hậu quả :

- Công cuộc cải tổ nhanh chóng lâm vào tình trạng bị động, khó khăn, bế tắc.

- Ngày 19/8/1991, nhà nước Liên bang hầu như tê liệt.

- Ngày 21/12/1991, 11 nước Cộng hòa li khai, đòi thành lập cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG) 

- Ngày 25/12/1991, Goóc-ba-chốp từ chức.

→ Chế độ xã hội chủ nghĩa Liên Xô sụp đổ sau 74 năm tồn tại.

* Nhận xét : Sự sụp đổ này là do mô hình xã hội chủ nghĩa của Liên Xô chưa phù hợp, còn nhiều khuyết điểm, sai lầm. Tuy nhiên đây chỉ là sự tan vỡ về mô hình chứ không phải là lí tưởng xã hội chủ nghĩa thực sự bởi sau này đã có nhiều quốc gia nhanh chóng sửa chữa lại nhưng sai sót này như Việt Nam, Trung Quốc, Cu-ba