III. Cuộc kháng chiến lần thứ ba chống quân xâm lược Nguyên (1287 - 1288)

1. Nhà Nguyên xâm lược Đại Việt:

*Nguyên nhân:

- Do 2 lần thất bại

- Đình chỉ xâm lược Nhật Bản

- Huy động 30 vạn quân, hàng trăm chiến thuyền và 1 đoàn thuyền lương

*Diễn biến:

- Cuối tháng 12/1287: Quân Nguyên ồ ạt tấn công vào nước ta

- Quân bộ do Thoát Hoan chỉ huy theo đường tiến theo đường Lạng Sơn vào nước ta

- Quân thuỷ do Ô Mã Nhi chỉ huy theo đường biển vào sông Bạch Đằng, ta rút khỏi Vạn Kiếp chặn giặc kéo vào Thăng Long. Ô Mã Nhi kéo đến Vạn Kiếp

1. Trận Vân Đồn tiêu diệt đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ:

- Trần Khánh Dư cho quân mai phục ở Vân Đồn đợi đoàn thuyền lương của Trương Văn Hổ

- Cho quân đánh ra từ nhiều phía

*Kết quả:

- Phần lớn thuyền lương bị đắm, số còn lại bị ta chiếm

*Ý nghĩa:

- Khích lệ tinh thần chiến đấu của quân, dân ta

1. Chiến thắng Bạch Đằng:

- Cuối tháng 1/1288: Thoát Hoan tiến vào Thăng Long, nhân dân Thăng Long thực hiện kế hoạch “vườn không nhà trống” làm cho quân giặc lâm vào tình thế nguy khốn, tuyệt vọng, phải rút quân về nước

-Vua Trần quyết định mở cuộc phản công lớn trên sông Bạch Đằng

*Diễn biến:

- Tháng 4/1288: Đoàn thuyền Ô Mã Nhi rút về nước theo sông Bạch Đằng, ta nhử chúng vào trận địa mai phục khi nước dâng cao

- Khi nước thuỷ triều xuống, ta đánh ra bất ngờ

*Kết quả:

- Nhiều tên giặc bị giết, Ô Mã Nhi bị bắt sống

- Quân bộ bị ta tập kích ở Lạng Sơn, ít tên còn sống sót

*Ý nghĩa:

- Đập tan mộng xâm lược, kết thúc thắng lợi vẻ vang

Khác nhau:

- Trong lần này, nhà Trần chủ động mai phục và tiêu diệt đoàn thuyền chở quân lương của giặc, đẩy chúng lâm vào tình thế khó khăn, thiếu thốn.

- Chủ động xây dựng trận địa mai phục trên sông Bạch Đằng, tiêu diệt gọn lực lượng quân giặc, kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến.