Trong trích đoạn "Chị em Thúy Kiều", hai nhân vật Thúy Kiều và Thúy Vân hiện lên với những vẻ đẹp khác nhau. Thật vậy, nếu như bốn câu thơ đầu khẳng định được vẻ đẹp mười phân vẹn mười của hai người thì những câu thơ sau, tác giả đã đi sâu vào chi tiết tả vẻ đẹp của hai chị em. Khi tả Vân, Nguyễn Du có những câu thơ "Vân xem trang trọng khác vời/Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang/ Hoa cười ngọc thốt đoan trang/ Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da". Có thể thấy rằng, nghệ thuật miêu tả bằng những hình ảnh thiên nhiên đã sử dụng rất hiệu quả. Vân được tác giả miêu tả bằng cách so sánh với những hình tượng thiên nhiên đẹp như: trăng, ngài, hoa, ngọc, mây, tuyết. Đây đều là những hình ảnh thiên nhiên tuyệt đẹp, để miêu tả một người con gái đẹp, mang vẻ đẹp trang trọng. Khuôn mặt đầy đặn như vầng trăng, nét lông mày sắc sảo, có nụ cười tươi như hoa, đoan trang, dịu dàng và tóc bồng bềnh hơn mây, da trắng hơn tuyết. Những hình ảnh thiên nhiên được sử dụng tài tình cho thấy sự lý tưởng hóa hình tượng của Vân trong thơ Nguyễn Du. Tuy nhiên, khi tả đến Kiều, Nguyễn Du đã sử dụng nghệ thuật đòn bẩy và nhiều câu thơ hơn để tả Thúy Kiều. Khi tả Kiều, Nguyễn Du đã tả cả sắc và tài của nhân vật này "So bề tài sắc lại là phần hơn". Những câu thơ như "Làn thu thủy nét xuân sơn/Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh/ Một hai nghiêng nước, nghiêng thành/ Sắc đành họa một, tài đành họa hai". Ta có thể thấy Kiều là cô gái đẹp, cô có đôi mắt đẹp như làn nước hồ mùa thu, có lông mày như dáng núi mùa xuân. Vẻ đẹp của Kiều đến hoa và liễu còn phải "ghen", phải "hờn". Nếu như miêu tả Thúy Vân, tác giả sử dụng những từ "thua, nhường" thì những từ "ghen, hờn" khi miêu tả Kiều gợi ra một sự bấp bênh, sóng gió, hồng nhan bạc mệnh của Thúy Kiều. Vẻ đẹp của cô khiến cho thiên nhiên còn phải hờn ghen, giận dữ, đó là vẻ đẹp "nghiêng nước, nghiêng thành". Chao ôi, khi tả Kiều, tác giả chỉ tập trung miêu tả đôi mắt của Kiều, đây chính là nghệ thuật điểm nhãn, đặc tả đặc sắc của Nguyễn Du! Sau đó, khi nói về tài năng của Kiều, bạn đọc có thể cảm nhận được sự tài hoa của Kiều. Theo quan niệm phong kiến xưa, người phụ nữ không được thành thạo "cầm, kỳ, thi, họa" như nam nhi. Thế nhưng, Kiều lại là người như vậy và còn là cô gái có trí tuệ thông minh tuyệt đối. Đặc biệt nhất, có lẽ là tiếng đàn của Kiều đã tạo nên được khúc bạc mệnh vô cũng não nề, khiến cho ai nghe cũng vô cùng đa sầu đa cảm. Phải chăng tất cả những vẻ đẹp của Kiều đều là dự báo cho số phận ba chìm bảy nổi của nhân vật sau này? 

*** câu cảm thán được in đậm và phép lặp "vẻ đẹp"

Đoạn thơ Trao duyên là một cơn khủng hoảng, một trận sóng gió tơi bời trong lòng con người tội nghiệp Thúy Kiều.

Mười năm lưu lạc của Thúy Kiều là một tấn bi kịch triền miên chất chứa bao nỗi đau đớn, thảm sầu. Mối tình đầu đẹp đẽ, trong sáng giữa nàng với Kim Trọng đã sớm bị sóng gió cuộc đời làm cho tan vỡ. Sau khi bán mình chuộc cha để báo đền chữ hiếu, Kiều đã âm thầm khóc thương cho lời nguyền vàng đá với chàng Kim. Nàng đành cậy Thúy Vân thay mình gắn bó với chàng. Trao duyên là nỗi đau đớn, nỗi đau đầu đời của người con gái tài sắc - Thúy Kiều.

Trong đêm gia biến: Một mình nàng ngọn đèn khuya, Áo đầm giọt lệ tóc se mái sầu. Nàng sống với tâm trạng đầy sóng gió và mặc cảm. Trước sự thực phũ phàng là ngày mai nàng sẽ thuộc về tay kẻ khác, Kiều cảm thấy như chính minh là thủ phạm gây ra nỗi bất hạnh cho Kim Trọng. Nàng thương mình một nhưng thương người yêu mười nên cắn răng cam chịu số phận đen bạc của mình: Phận dầu, dầu vậy cùng dầu để nghĩ đến nỗi đau của Kim Trọng:

Công trình kẻ biết mấy mươi

Vì ta khăng khít cho người dở dang!

Thề hoa chưa ráo chén vàng

Lỗi thề thôi đã phũ phàng với hoa

Thúy Kiều mang nặng mặc cảm là người có lỗi. Nàng tự trách mình khăng khít, khiến cho người dở dang. Đúng ra là cả hai chủ động tìm đến nhau, yêu nhau và tự nguyện gắn bó với nhau. Kiều có mặc cảm đó là vì nàng luôn nghĩ đến người khác, ngay cả trong lúc đau thương tột bậc.

Một mình một bóng, đối diện với tâm trạng rối bời, tan nát, Kiều chỉ biết âm thầm khóc than cho gia cảnh, cho duyên phận. Đắn đo, suy tính trước sau, nàng thấy chỉ một cách có thể cứu vãn phần nào cho mối lương duyên của mình, đó là trao duyên cho em gái. Và Kiều đã trao duyên cho Thúy Vân khi cô em vô tư ấy vừa chợt tỉnh giấc xuân