1.

Ngày nay nói đến Thành cổ Biên Hòa, mọi người nghĩ ngay đến di tích tại phường Quang Vinh, TP.Biên Hòa với những tòa nhà kiểu Pháp cùng hệ thống tường, hầm, lô cốt công sự. Nhưng trong thực tế, lịch sử của Thành cổ Biên Hòa là cả một quá trình dài bắt nguồn từ lớp cư dân cổ xưa sinh sống, lao động, chiến đấu trên mảnh đất này và tiếp nối cho đến hôm nay.

Quan khâm sai Đoàn Văn Phú đã chọn 1 ngàn dân trong hạt đắp thành vào tháng 6-1834. Cả 4 mặt thành đều dài 70 trượng (khoảng gần 300m), cao 4 thước 3 tấc (1,82m), tường thành dày 1 trượng (4,24m). Thành có 4 cửa, xung quanh có hào rộng 2 trượng (8,48m), sâu 6 thước (2,54m). Mặt chính của Thành Biên Hòa quay về hướng tây - nam, được án ngữ bởi sông Đồng Nai - đường thủy duy nhất nối Biên Hòa và Sài Gòn; phía sau thành là hướng núi Bửu Long, mặt hông là đường thiên lý (nay là quốc lộ 1K) - con đường bộ duy nhất đi kinh thành Huế. Ngoài ra, ở khu vực núi Châu Thới có đồn Mỹ Hòa với 3 ngàn quân đóng giữ.

Đến khi đắp lại bằng đá ong vào năm 1837, ngoài nới rộng chu vi thành (lên 1.645m), nâng độ cao của thành (lên 3,6m), mở rộng hào gấp đôi (gần 17m) và xây dựng 4 cầu bằng đá bắc ngang qua hào ở 4 cửa để lưu thông, thành còn được xây dựng thêm kỳ đài (cột cờ). Diện tích khuôn viên thành tính cả hào nước lên đến hơn 18 hécta. Trên sông Đồng Nai từ ngã ba Nhà Bè đến trước cửa thành có 9 cản gỗ đóng cừ, 1 cản đá hàn, 2 bên bờ sông còn có một số pháo đài nhỏ bố trí súng thần công, dưới sông có thuyền chứa chất cháy dùng đánh hỏa công. Việc thay đổi kiến trúc thành từ bằng đất sang đá ong, mở rộng diện tích, tăng cường phòng thủ cho thấy triều đình Nguyễn có sự đánh giá cao vị trí của Biên Hòa. Thành Biên Hòa được xem là công trình kiến trúc quân sự lớn thứ nhì ở Nam bộ, chỉ sau thành Gia Định (nay thuộc TP.Hồ Chí Minh).

Biên Hòa sử lược (tác giả Lương Văn Lựu) viết, sau khi chiếm Biên Hòa ngày 17-12-1861, quân đội Pháp đã tiến hành xây dựng lại Thành Biên Hòa, thu hẹp phạm vi thành chỉ còn 1/8 so với trước. Hào phía đông bị lấp lại, một phần tường thành bị phá bỏ xây cất phố xá và một số doanh trại, biệt thự, nhà thương trong khuôn viên dành cho sĩ quan cao cấp. Thành lúc này được quy hoạch gần vuông theo lối Vauban (tên viên kỹ sư người Pháp đã xây dựng 33 thành, tu sửa 300 đồn lũy được mệnh danh là “bất khả xâm phạm”). Thực chất, thành Biên Hòa lúc này như một “trại lính cao cấp” dành cho quân đội Pháp, nên có tên gọi là thành Soldat, hay thành Xăng đá theo phiên âm của người Việt. Mỗi sáng, người lính trực nơi đây thổi kèn báo thức nên người dân địa phương còn gọi là Thành Kèn.

Theo bình đồ (Plan des rapides de Bien Hoa) do 3 kỹ sư thủy quân: Manen, Vidalin, Héraud đo đạc năm 1862-1863, Thành Biên Hòa có kỳ đài nằm ở gần tim cửa nam thành phía nhìn ra sông Đồng Nai. Đến năm 1879, Thành Biên Hòa hầu như thay đổi hết. Thành có hình vuông, giữa mỗi cạnh là một vòng cung nên từ trên cao nhìn như hình hoa mai 8 cánh, nội thành có 10 công đường chính. Một con đường mới được mở từ bờ sông chạy đến cổng thành tên là Boulevard Citadelle (đại lộ thành trì, nay là đường Phan Chu Trinh), trồng rất nhiều cây phượng vĩ. Các hào nước bị lấp lại và xây nhiều lô cốt, trại lính xung quanh.

Đến nay, một số kiến trúc xây dựng giai đoạn này vẫn còn dù đã hoang tàn, phải trùng tu. Cụ thể, đó là khu biệt thự dành cho các sĩ quan cao cấp, một kiến trúc lầu, một đoạn tường thành, lô cốt ở phía đông.

2

Việc bảo vệ và tồn tạo các giá trị của di sản văn hoá nó thể hiện được đạo lý: “Uống nước nhớ nguồn” của tổ tiên. Trước hết, phải có thái độ biết trân trọng các di sản văn hóa của dân tộc. Từ đó, kiên trì học tập, nâng cao hiểu biết, hoàn thiện bản thân, có đủ năng lực để thành công trong cuộc sống.

Chúc bạn học tốt nhớ vote cho mình 5 sao nhé