I. Dàn ý thuyết minh về một tác giả văn học

1. Mở bài Dàn ý thuyết minh về một tác giả văn học:

Tác phẩm mà anh chị định chọn để thuyết minh là tác phẩm nào? Của tác giả nào?

Giới thiệu khái quát về tác phẩm (vị trí của tác phẩm trong sự nghiệp sáng tác của tác giả; trong văn học)

Lưu ý: Giới thiệu nhắn gọn, đi thẳng vào đối tượng cần thuyết minh; tránh dài dòng. Chú ý nêu cả những tên gọi khác của tác phẩm (nếu có)

2. Thân bài Dàn ý thuyết minh về một tác giả văn học:

a. Thuyết minh vài nét về tác giả:

Các em không thuyết minh chi tiết về cuộc đời và sự nghiệp sáng tác văn học của tác giả. Đó là nhiệm vụ của dạng đề thuyết minh về tác giả văn học.

Trong dạng đề thuyết minh về tác phẩm văn học, có thuyết minh về tác giả nhưng các em chỉ chú trọng đến những tình tiết tiểu sử ảnh hưởng đến sự nghiệp sáng tác hoặc đến nội dung/ nghệ thuật của tác phẩm được bàn luận.

Vd: Trương Hán Siêu từng là môn khách của Trần Hưng Đạo, là nhân chứng lịch sử của những chiến công oanh liệt thời nhà Trần -> Những cảm xúc chân thực và suy ngẫm sâu sắc về những chiến công ấy được thể hiện trong bài PSBĐ

b. Thuyết minh về tác phẩm văn học: (Là nội dung trọng tâm)

Hoàn cảnh sáng tác có ảnh hưởng gì đến nội dung/ nghệ thuật tác phẩm

Giới thiệu về thể loại và đặc trưng thể loại của tác phẩm (thường chỉ áp dụng với những thể loại mới lạ hoặc những thể loại văn học cổ có khoảng cách đối với nhận thức của con người hôm nay, như: phú, cáo, truyền kỳ… ).

Giới thiệu về đề tài của tác phẩm.

Giới thiệu về các mặt nội dung của tác phẩm:

Có nhiều cách giới thiệu về giá trị nội dung của TPVH. Ở đây, cô hướng dẫn các em 2 cách giới thiệu về giá trị nội dung của TPVH thông dụng nhất:

Giới thiệu về giá trị nội dung của TPVH theo bố cục của TPVH: + Xác định bố cục tác phẩm và khái quát nội dung của từng phần. + Nêu chủ đề (có phân tích ngắn gọn chủ đề)

Giới thiệu về giá trị nội dung của TPVH theo các phương diện về nội dung của TPVH: Giá trị hiện thực, giá trị nhân đạo, chủ nghĩa yêu nước…

Giới thiệu về giá trị nghệ thuật của tác phẩm: về bút pháp, về từ ngữ, về giọng điệu, kết cấu, về các biện pháp tu từ…

Giá trị, ý nghĩa của tác phẩm đối với tác giả, với văn học, với cuộc sống. Hoặc hạn chế (nếu có).

I. Mở bài

• Giới thiệu tác gia Nguyễn Du, về "Truyện Kiều"

 Nguyễn Du là đại thi hào dân tộc, là danh nhân văn hóa thế giới với tác phẩm kiệt xuất mang tên “Truyện Kiều”. Đây là tác phẩm kinh điển của văn học Việt Nam và được dịch ra nhiều thứ tiếng trên thế giới với những nét đẹp trong tâm hồn người thi sĩ và ý nghĩa nhân văn mà tác giả mang lại.

II. Thân bài

1. Giới thiệu về Nguyễn Du:

• Tên chữ là Tố Như, tên hiệu là Thanh Hiên, sinh năm Ất Dậu (1765), mất năm Canh Thìn (1820). Quê cha ở Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, tỉnh Hà TĨnh; quê mẹ ở Bắc Ninh, nhưng ông lại được sinh ra ở Thăng Long. đại quý tộc, nhiều đời làm quan to, có truyền thống làm thơ văn và say mê ca kĩ. Nhờ đó, Nguyễn Du dễ dàng tiếp thu tinh hoa của nhiều nền văn hóa.
• Cuộc đời đầy bi kịch khi sớm mồ côi cả cha lẫn mẹ, phải ở với anh trai là Nguyễn Khản. Gia đình tan tác, bản thân ông cũng đã từng lưu lạc "mười năm gió bụi "ở quê vợ Thái Bình. Nhưng chính những cơ cực, vất vả đó đã hun đúc cho ông vốn sống quý giá, và sự am hiểu sâu sắc vốn văn hóa dân gian.
• Sự nghiệp văn học đồ sộ với những kiệt tác ở nhiều thể loại: thơ chữ Hán, Nguyễn Du có 3 tập thơ (Thanh Hiên thi tập, Nam trung tạp ngâm, Bắc hành tạp lục). Thơ chữ Nôm, Nguyễn Du có hai kiệt tác "Truyện Kiều "và "Văn tế thập loại chúng sinh ".
• Ý nghĩa tác phẩm: Thơ văn Nguyễn Du có giá trị hiện thực sâu sắc, phản ánh chân thực cuộc đời cơ cực của ông nói riêng, và xã hội đen tối, bất công nói chung. Tác phẩm của Nguyễn Du chứa chan tinh thần nhân đạo - một chủ nghĩa nhân đạo thống thiết, luôn hướng tới đồng cảm, bênh vực, ngợi ca và đòi quyền sống cho con người, đặc biệt là người phụ nữ tài hoa mà bạc mệnh.
• Nghệ thuật trong tác phẩm: đưa hai thể thơ của truyền thống dân tộc đạt đến trình độ điêu luyện và mẫu mực cổ điển, đã tiểu thuyết hóa thể loại truyện Nôm, với điểm nhìn trần thuật từ bên trong nhân vật, và nghệ thuật miêu tả tâm lí tinh tế, sâu sắc, đã có đóng góp to lớn, làm cho ngôn ngữ Tiếng Việt trở nên trong sáng, tinh tế và giàu có.
• Nguyễn Du đã có những đóng góp to lớn, thúc đẩy tiến trình phát triển của văn học Việt Nam.

2. Giới thiệu về "Truyện Kiều"

• Tên gọi: Đoạn trường tân thanh (Tiếng kêu mới đứt ruột) gồm 3254 câu thơ lục bát,
• Được sáng tác dựa theo cốt truyện "Kim Vân Kiều truyện" - tiểu thuyết chương hồi của Thanh Tâm Tài Nhân (Trung Quốc). Nguyễn Du đã "hoán cốt đoạt thai" tác phẩm của Thanh Tâm Tài Nhân, và đem lại cho Truyện Kiều" những sáng tạo mới mẻ cả về nội dung và nghệ thuật.
• Thể loại: truyện Nôm bác học.

3. Giá trị nghệ thuật của "Truyện Kiều"

• Nghệ thuật xây dựng nhân vật.
• Nghệ thuật tự sự mới mẻ..
• Ngôn ngữ trong sáng, điêu luyện, giàu sức gợi cảm, ẩn dụ, điển cố, ...
• Giọng điệu cảm thương rất phù hợp với chủ nghĩa nhân đạo của Nguyên Du.

4. Giá trị tư tưởng của tác phẩm

Thể hiện khát vọng về tình yêu tự do và mơ ước công lí.

• Là tiếng kêu thương đến đứt ruột cho thân phận con người, đặc biệt là nữ tài trong xã hội phong kiến.
• Là bản cáo trạng đanh thép tội ác của các thế lực đen tối trong xã hôi xưa. Nguyễn Du phê phán mạnh mẽ sự "lên ngôi" của thế lực đồng tiền.
• Là bức chân dung tinh thần tự họa của Nguyễn Du với "con tim thấu cả sáu cõi, tấm lòng nghĩ suốt cả nghìn đời", trái tim chan chứa tình yêu thương con người.

III. Kết bài

• Khẳng định tấm lòng nhân đạo, tài năng của Nguyễn Du và sức sống bất diệt của Truyện Kiều.

Gần hai trăm năm nay Truyện Kiều đã chiếm một vị trí quan trọng trong đời sống tinh thần của người dân nước ta, trở thành một tài sản vô giá, một viên ngọc “càng mài càng sáng” trong kho tàng văn học Việt Nam. Và trong thời gian tiếp theo, tác phẩm vẫn thể hiện được sức sống mãnh liệt có nó nhờ những giá trị tư tưởng và nghê thuật tác giả để lại trong những thế hệ mai sau.