Năm 1938, ông trở lại Trung Quốc. Trong vai thiếu tá Bát Lộ quân Hồ Quang, Nguyễn Ái Quốc đến công tác tại văn phòng Bát Lộ quân Quế Lâm, sau đó đi Quý Dương, Côn Minh rồi đến Diên An, căn cứ đầu não của Đảng Cộng sản Trung Quốc và Hồng quân Trung Quốc vào mùa đông 1938. Khi này đang là thời kì Quốc-Cộng hợp tác trong cuộc kháng chiến chống Nhật, Tưởng Giới Thạch có đề nghị Đảng Cộng sản Trung Quốc cử một đoàn cán bộ đi hướng dẫn cho Quốc Dân Đảng về kỹ thuật chiến đấu du kích. Tổng phụ trách đoàn là Diệp Kiếm Anh. Từ tháng 6 năm 1939, Hồ Quang được gửi tới phái đoàn này làm người phụ trách chính trị. Trên thực tế, ban lãnh đạo Đảng Cộng sản Đông Dương lúc này cũng mất liên lạc với ông tới tháng 1 năm 1940 (thời kì này lấy bí danh là Trần)

Có thể nhận xét rằng cho tới giai đoạn này, ngoại trừ hoạt động khi thành lập Đảng Cộng sản Đông Dương vào đầu năm 1930, vai trò của ông trong quá trình ra quyết định ở hàng ngũ lãnh đạo cộng sản cũng như sự tham gia trực tiếp vào các sự kiện liên quan đến những người cộng sản tại Việt Nam là không nhiều. Từ thập niên 1920, các tác phẩm chính trị cũng như báo chí do ông viết đã được chuyển về nước. Trong thời kì Mặt trận Dân chủ Đông Dương (1936-1939), ông có viết báo và gửi bài về in trên tờ Notre Voix - tờ báo công khai của Đảng bằng tiếng Pháp - dưới bút danh P.C. Lin. Một trong những việc mà ông thường làm mỗi khi có sự kiện xảy ra ở Việt Nam là viết thư đề nghị hoặc báo cáo gửi Quốc tế Cộng sản, nhưng kết quả của những tác động đó là hạn chế. Khi khởi nghĩa Nam Kỳ nổ ra, ông - khi này đang ở Trung Quốc và chỉ biết tin qua báo chí - đã viết một bức điện với nội dung rằng thời cơ hành sự chưa chín, nhẽ ra không thể tiến hành khởi nghĩa vũ trang, nhưng khi chuyện đã rồi thì cần rút lui cho khéo nhằm duy trì được phong trào. Nhưng bức điện này không chuyển đi được.

Xin hay nhất

Hoạt động:

$*$ Nguyễn Ái Quốc ở Pháp$ (1917 – 1923)$

$-6/1919:$ Người gửi đến Hội nghị Véc – xai bản yêu sách của nhân dân An Nam

$-7/1920:$ Người đọc sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và  thuộc địa của Lê – Nin.

$-12/1920:$ Người tham gia Đại hội của Đảng xã hội Pháp ở Tua, quyết định gia nhập quốc tế III và tham gia sáng lập Đảng cộng sản Pháp.

$-$ Năm $1921$, Nguyễn Ái Quốc sáng lập ra hội liên hiệp thuộc địa.

$-$ Năm $1922$, ra báo Người cùng khổ.

$*$ Nguyễn Ái Quốc ở Liên Xô $(1923 – 1924) $

$-$Tháng$ 6/1923$ Người từ Pháp đến Liên Xô dự hội nghị quốc tế nông dân.

$-$Năm $1924$ dự đại hội lần $V$ của quốc tế cộng sản( quốc tế $III$)

$*$ Nguyễn Ái Quốc ở Trung Quốc$ (1924 – 1925)$

$-$Cuối năm $1924$ Nguyễn Ái Quốc về Quảng Châu – Trung Quốc.

$-$Tháng $6 /1925$, thành lập “Hội Việt Nam cách mạng thanh niên” nòng cốt là “ Cộng Sản đoàn”.

Ý nghĩa:

$-$Những hoạt động của Nguyễn Ái Quốc trong thời gian ở Pháp, Liên Xô, Trung Quốc đó có tác dụng quyết định trong việc chuẩn bị về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho việc thành lập chính Đảng của giai cấp vô sản ở Việt Nam

$tsuki$