Hồ Chủ Tịch - vị lãnh tụ kính yêu của dân tộc ta - không chỉ là một người hùng, một người chiến sĩ bảo vệ đất nước mà Người còn là một nhà thơ với tâm hồn nghệ sĩ chứa chan cảm xúc, dễ rung động trước cái đẹp. Bài thơ Cảnh khuya được Bác viết trong thời kì đầu cuộc kháng chiến chống Pháp gian khổ của dân tộc ta, giữa hoàn cảnh khốn khó đầy gian nan thử thách, Bác vẫn thể hiện tinh thần ung dung, tự tại và cảm nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên nơi núi rừng Tây Bắc hoang sơ, hùng vĩ.

Bài thơ chỉ có bốn câu, hai câu thơ đầu là khung cảnh thiên nhiên trong đêm khuya thanh vắng được nhìn dưới con mắt đầy nghệ thuật của Bác Hồ:

"Tiếng suối trong như tiếng hát xaTrăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa"

Trong đêm khuya nơi núi rừng hoang sơ, hẻo lánh, tất cả mọi vật đều chìm trong tĩnh lặng, Bác chỉ còn nghe thấy âm thanh của tiếng suối róc rách. Dù chỉ có duy nhất một sự vật chuyển động trong bức tranh yên tĩnh ấy, Người vẫn có thể khiến cho nó trở nên thật có hồn. Tiếng suối được so sánh "trong như tiếng hát" làm gợi lên một thứ âm thanh nhẹ nhàng, êm dịu, trong vắt khiến cho con người không khỏi ngạc nhiên, như chìm vào tiếng hát trữ tình ấy. Sự vật thứ hai được Hồ Chủ Tịch miêu tả trong đêm khuya đó chính là ánh trăng. Ánh trăng vốn không phải là hình ảnh xa lạ trong thơ ca. Nhà thơ Nguyễn Duy đã dành cả một bài thơ để nói về ánh trăng:

"Trần trụi với thiên nhiênHồn nhiên như cây cỏNgỡ không bao giờ quênCái vầng trăng tình nghĩa"

Nếu trong thơ của Nguyễn Du, vầng trăng xuất hiện với vẻ "trần trụi", không dấu giếm con người bất cứ điều gì thì đối với Bác, ánh trăng trong đêm khuya được miêu tả thật đẹp "Trăng lồng cổ thụ bóng lồng hoa". Hình ảnh thợ gợi liên tưởng thật thú vị, ánh trăng chiếu xuống những tán cây cổ thụ, lồng vào bóng cây, tràn vào hoa. Bức tranh thiên nhiên được miêu tả thật nên thơ, khiến cho người đọc cũng thấy động lòng trước vẻ đẹp của tự nhiên. Đặc biệt, bác Hồ còn coi trăng là người bạn tri kỉ của mình, cho nên Người khó có thể thờ ơ trước vẻ đẹp của trăng.

Nếu hai câu thơ trước chỉ đơn thuần là tả cảnh thì ở hai câu thơ sau, Bác đã khéo léo đưa vào đó tâm trạng của mình:

"Cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ

Chưa ngủ vì nỗi lo nước nhà"

Đứng trước cảnh đẹp của thiên nhiên, Bác phải thốt lên rằng đây là một cảnh đẹp hiếm có, đẹp như trong tranh vẽ. Và đây cũng chính là nguyên nhân khiến cho người thi sĩ vẫn chưa ngủ được. Người thao thức vì thiên nhiên đẹp quá, thơ mộng quá. Nhưng vẫn còn một lí do nữa mà Bác vẫn chưa ngủ được. Đó là nỗi lo gánh vác dân tộc, trách nhiệm đưa đất nước thoát khỏi ách thống trị của thực dân, giải phóng dân tộc. Ta có thể hiểu tại sao nỗi lo trong Người lại lớn đến như vậy, vì Bác đang gánh trên vai một trách nhiệm rất lớn, cả dân tộc đều đang trông đợi vào Người. Hai câu thơ cuối cho thấy nỗi niềm canh cánh đối với đất nước của Bác Hồ, dù thiên nhiên có đẹp đến thế nào, có khiến lòng người xao xuyến ra sao thì Bác vẫn không quên nhiệm vụ của mình đối với đất nước. Có chăng Bác vẫn luôn tự hỏi, rằng bao giờ con dân Việt Nam mới có thể thưởng thức vẻ đẹp của thiên nhiên, của cuộc sống mà không phải lo lắng về sự áp bức, bóc lột của chiến tranh khốc liệt, về nền hòa bình chưa có?

Có thể nói, bài thơ là một bức tranh thiên nhiên hòa hợp giữa cảnh và tình, giữa con người và sự vật. Qua đó, ta hiểu thêm về tâm hồn thơ mộng của Bác cùng với nỗi niềm với quê hương, đất nước sâu sắc của Người.

 Trăng là vẻ đẹp còn là biểu tượng của thiên nhiên. Chính trăng đã trở thành một chủ đề nổi tiếng đề nhiều thi nhân sáng tác ra những bài văm hay về trăng. Nhưng bài thơ đã bộc lộ được nét đẹp riêng của nó chính là bài thơ "Cảnh khuya". Bài thơ này được Bác Hồ sáng tác vào năm 1947 trong những năm đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp tại chiến khu Việt Bác

 Với hai câu thơ đầu của bài thơ, Bác đã vẽ nên một bức tranh tuyệt đẹp và đầy máu sắc tại nơi núi rừng hoàn sơ đã làm cho nơi đây thêm sống động hơn

          "Tiếng suối trong như tiếng hát xa
           Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa"

 Càng trở về đêm khuya răng càng lên cao dần và càng sáng rực hơn. Ánh trăng bao trùm lên hầu hết mọi cảnh vật. Trong màn đêm thanh tĩnh và yên ắng đấy thì có một ánh sáng lạ làm cho mội vật đều bừng tỉnh. Với cách mở đầu bằng tiếng suối chảy đã mở ra một khoảng không gian rộng lớn ở núi rừng Tây Bắc lúc đó. Nhịp thơ 3/4 ngắt ở từ "trong". Ngay sau đó là nốt lặng giống như thời gian đang suy ngẫm và liên tường. Sau đó chính là hình ảnh so sánh thật đẹp

          "Tiếng suối trong như tiếng hát xa"

 Trong khi mọi người và mọi vật xung quanh đang chìm vào giấc ngủ say thì có những âm thanh êm dịu được những làn gió nhẹ mang đến. Với tiếng suối ánh trăng khi hòa quyện vào nhau làm cho người đọc cảm nhận rất rõ nét về những lời ca hay này. Tiếng suối giống như những khúc nhạc êm đềm tại nơi rúi rừng lúc đó. Và chính Bác đã ví tiếng suối như tiếng hát xa nhầm gợi tả sức sống mãnh liệt của con người nhưng vẫn còn thưa thới và vắng vẻ tại nơi núi rừng Tây Bắc

 Bác Hồ còn để lại cho người đọc những ấn tượng sâu sắc nhất. Chính tiếng suối đã được nâng lên mộ tầm cao mới. Với những vần thơ hay, khung cảnh huyền bí và mọi vật xung quanh được cảm nhận từ nhiều phía khác nhau. Nhưng tất cả đều dành những tình yêu ta thiết. Cho dù Bác là một con người hoạt động cách mạng nhưng Bcá vẫn không thể nào quên được những hình ảnh lãng mạng và huyền ảo này. Giúp em có thể cảm nhận được những âm thanh trong vắt và tiếng suối chảy trong trẻo. Nhưng trong khi đó có một bức tranh thiên nhiên được kết hợp giữa ánh trăng, cây cỏ và hoa lá. Chính điều tuyệt vời nhàu được nới lên ở ngay câu thơ sau đó.

          "Trăng lồng cổ thụ, bóng lồng hoa"

 Bác nhìn lên bầu trời cao, nơi mà có những ánh trăng bao phủ lên mặt đất chiếu sáng và trùm lên những tán cây cổ thụ và cuối cùng là những cây hoa nhỏ bé. Ánh trăng chiếu vào cành lá, lấp lánh những ánh sáng huyền ảo. Tất cả những sinh vật cùng hào quyện vào nhau tạo nên bức tranh thiên nhiêu hùng vĩ. Chỉ với hai màu sáng tối nhưng vẫn đủ để tạo ra những đường nết đa dạng và phong phú cùng với điệp từ "lồng" rất tinh tế và tái tình của Bcá. Với điệp ngữ, so sánh là hai biên pháp tu từ được sử dụng ở hai câu thơ đầu làm cho cảnh vật thêm sống động, có đường nét và hình khối. Nghệ thuật miên tả tinh tế và đa dạng đã tạo nên bức tranh nên thơ, làm say đắm long người, dẫn dắt hồn người vào cõi mộng

  Với hai câu thơ đầu tác giả đã miêu tả thiên nhiên một cách tinh tế thì với hai câu thơ sau là tâm trạng thao thức và nỗi lo lắng cho đất nước trong chiến tranh.

          "cảnh khuya như vẽ người chưa ngủ
                 Chư ngủ vì lo nỗi nước nhà"

Trước vẻ đẹp kì diệu của thiên nhiên, Bác đã sung sướng mà thốt văn câu thơ "cảnh khuya như vẽ". Cái hồn của tạo vật đã tác động mạnh mẽ đến trái tim của người nghệ sĩ nhạy cảm. Chẳng lẽ Bác chưa ngủ vì vì tâm hồn của cảnh vật lay động chăng? Nhưng không phải thế, Bcá chưa ngủ chính vì nỗi lo cho dân, cho đất nước.

            "Chư ngủ vì lo nỗi nước nhà"

 Bác chỉ mong một điều là đất nước được đọc lập lâu dài. Với điệp từ "chưa ngủ" muốn khẳng định tâm tư và nỗi niềm của một con người vĩ đại luôn sãn sàng cho đất nươc. Trong bất kì hoàn cảnh nào thì Bác vẫn luôn đồng hành và bên cạnh đất nước. Mặc dù Bác đang say đắm giữa vẻ đẹp bao la, rộng lớn của thiên nhiên những Bác không thể bỏ qua vị trí và trách nhiệm của mình đối với dân tộc. Cũng vì vẻ đẹp của thiên nhiên đã khơi dậy sự quyết tâm mạnh mẽ để cứu đất nước. Với câu thơ cuối ẩn chứa nhiều cảm xúc mênh mông làm cho người đọc hiểu rõ hơn về Bác. Khi đọc xong văn bản này, chắc hẳn người đọc đã để lại trong tâm trí rất nhiều những băn khoăn và suy nghĩ. Trong lúc đất nước đang khổ sở thì Bác vẫn luôn giữ được phong thái ung dung, lạc quan của Bác

 "Cảnh khuya" không chỉ hai về nội dung vẫn nghệ thuật mà nó còn đẹp vì thiên nhiên nơi rừng núi Tây Bắc và chính là tình yêu mà Bác Hồ dành cho đất nước cũng như nhân dân. Càng đọc, em càng thấy yêu thiên nhieenn cũng như kính trọng người cha gì vĩ đại của dân tộc đã để lại cho đất nước.