"Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói 
... 

Nghĩ lại đến giờ sống mũi còn cay" 

--> Nhớ lại về quá khứ ám ảnh, nạn đói Ất Dậu hoành hành, đó là những mất mát đau thương do chiến tranh ai nhớ lại cũng rùng mình.

"Tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa
...

Kêu chi hoài trên những cánh đồng xa? 

--> + Hình ảnh bà cháu nhóm lửa bên bếp lửa thân thuộc ngày xưa -> gợi đến âm thanh tu hú tha thiết, tiếng tu hú kêu như giục giã lúa mau chín để người nông dân sớm thoát khỏi cái đói, đó cũng chính là chiếc đồng hồ báo hiệu rằng đã đến giờ kể chuyện của bà. 

+ Tám năm ròng cháu phải xa cha mẹ, cháu phải sống với bà, bà không chỉ chăm sóc, nuôi lớn cháu, mà còn dạy cháu những bài học vỡ lòng, những câu chuyện quý giá, dạy cho cháu cách làm người.

"Năm giặc đốt làng cháy tàn cháy rụi

...

Cứ bảo nhà vẫn được bình yên!" 

--> Chiến tranh khốc liệt, hàng xóm giúp đỡ bà dựng lại túp lều. Bà còn là hậu phương vững chắc hỗ trợ cho bố nơi chiến khu, dặn dò đứa cháu chớ làm cho bố phiền lòng lo lắng, để cho bố yên tâm nơi chiến trường. -> người phụ nữ giàu đức hi sinh, thương con quý cháu

Có 3 kỷ niệm

Đó là: -Kỷ niệm năm lên bốn tuổi ''Lên bốn tuổi cháu đã quen mùi khói

                                                        Năm ấy là năm đói mòn đói mỏi

                                                        Bố ......................................................

                                                        ................................................................ 

                                                        ................................................sống mũi còn cay!''

       -Kỷ niệm tám năm cháu sống bên bà(từ câu''tám năm ròng cháu cùng bà nhóm lửa'' đến ''kêu chi hoài trên những cánh đồng xa''

      -Kỷ niệm năm giặc đốt làng(khổ 4)