Tên bài thơ Bánh trôi nước, ta hiểu nhà thơ viết về cái bánh trôi – một đặc sản của dân tộc ta mà những người dân bình thường Việt Nam từ thành thị đến nông thôn ai cũng biết. Điều thú vị là tác giả không đứng ngoài quan sát rồi miêu tả mà hoá thân, nhập hồn vào bánh trôi để cất tiếng tự miêu tả mình, tự giãi bày tâm sự của mình. Nói khác đi, Hồ Xuân Hương đã nhân hoá cái bánh trôi, để cho chiếc bánh trò chuyện, giao tiếp với người đọc 

- Bài thơ Bánh trôi nước có 2 nghĩa:

+ Với nghĩa thứ nhất, bánh trôi nước đã được miêu tả như sau : bánh làm bằng bột nếp màu trắng có hình tròn, nhân bằng đường phèn. Khi luộc trong nước sôi bánh chín thì nổi lên, chưa chín thì chìm xuống.

+ Với nghĩa thứ hai, phẩm chất và thân phận của người phụ nữ được thể hiện như sau :

- Hình thức : xinh đẹp

- Thân phận : chìm nổi bấp bênh

- Phẩm chất : cao quí, dù gặp cảnh ngộ nào vẫn giữ tấm lòng chung thủy, sắt son.

- Nghĩa thứ 2 làm nên giá trị bài thơ.

“Bánh trôi nước” là một bài thơ sâu sắc của Hồ Xuân Hương. Đọc bài thơ, ta có thể cảm nhận được sự lên án sâu sắc của tác giả đối với xã hội cổ hủ xưa. Đồng thời cũng nói lên sự cảm thông, niềm tự hào với những đức tính quý báu của người phụ nữ Việt.