* Trong kinh tế:

- Thủ công nghiệp:

+ Công trường thủ công thay thế các phường hội.

+ Quan hệ chủ - thợ xuất hiện.

- Nông nghiệp:

+ Sản xuất nhỏ của nông dân dần dần bị thay thế bằng hình thức đồn điền hay trang trại.

+ Người lao động trở thành công nhân nông nghiệp theo chế độ làm công ăn lương. Chủ ruộng đất trở thành tư sản nông thôn hay quý tộc mới.

- Thương nghiệp: Xuất hiện các công ti thương mại thay cho các thương hội trung đại.

* Trong xã hội:

- Các giai cấp mới được hình thành:

+ Những chủ xưởng, chủ ngân hàng, chủ đồn điền hợp thành giai cấp tư sản.

+ Những người làm thuê, bị bóc lột trở thành giai cấp vô sản.