Tệ nạn xã hội đã và đang là vấn đề nhức nhối trong xã hội, gây nhiều ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống nhân dân, bộ mặt xã hội và sự phát triển bền vững của đất nước. Trong đó tệ nạn ma túy được xem là một trong những tệ nạn nguy hiểm hàng đầu cần được sớm loại bỏ và ngăn chặn sự lây lan trong cộng đồng. Thực trạng đáng buồn là trong những năm gần đây, tội phạm ma túy ngày càng trở nên tinh vi, manh động, với những tổ chức đường dây xuyên quốc gia, xuyên lục địa. Đồng thời đặc biệt nguy hiểm khi mà các đối tượng dính vào tệ nạn ma túy ngày càng trẻ hóa, số lượng ngày càng tăng cao ở mức báo động, đem đến nhiều hệ lụy nghiêm trọng ảnh hưởng đến nhiều cá nhân, gia đình.

Trước hết chúng ta hiểu thế nào là ma túy và tệ nạn ma túy. Ma túy theo định nghĩa của Tổ chức Liên Hợp Quốc là “Các chất có nguồn gốc tự nhiên hay tổng hợp, khi xâm nhập vào cơ thể sẽ làm thay đổi trạng thái tâm sinh lý của người sử dụng”. Theo nguồn gốc, mức độ gây nghiện và sự tác động lên thần kinh trung ương người ta phân ma túy thành ba loại: Ma túy tự nhiên là chất có trong các loài cây Anh túc, Cần sa, Coca; ma túy bán tổng hợp là chất được tổng hợp từ các hợp chất có sẵn trong tự nhiên để tạo được dược tính mạnh hơn chất ban đầu ví dụ như morphine, heroin; cuối cùng là ma túy tổng hợp, được tổng hợp từ các tiền chất bằng phương pháp hóa học như ma túy đá, amphetamin, MDMA,… 

Đặc điểm chung của các chất ma túy là gây nghiện khi sử dụng nhiều lần, đồng thời tùy vào từng hoạt chất mà có thể mang đến cho con người cảm giác hưng phấn, gây ảo giác mạnh hay ức chế thần kinh trung ương, ức chế hô hấp, an thần, gây ngủ,… Một khi đã dính vào ma túy, thường rất khó cai, con nghiện sẽ bị phụ thuộc vào thứ thuốc này, nếu lên cơn nghiện mà không có thuốc sẽ vô cùng khó chịu, bứt rứt và đau khổ. Chính điều ấy đã khiến các con nghiện dùng mọi cách để có được ma túy, dù nó có đắt đỏ đến mức nào, việc này đã dẫn tới các hệ lụy vô cùng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến an ninh, trật tự xã hội.

Hiện nay số lượng người nghiện ma túy lên đến hàng triệu người và có xu hướng ngày càng tăng, đồng thời có xu hướng trẻ hóa và lan đến cả các vùng nông thôn- những nơi vốn yên bình và ít tệ nạn. Điều đó đã dấy lên trong lòng người dân nhiều hoang mang, lo lắng khi loại tệ nạn nguy hiểm này đang dần trở thành một vấn nạn phổ biến, lây lan nhanh và ngày càng khó triệt tiêu

Sở dĩ nói ma túy là loại tệ nạn gây nhức nhối trong xã hội là bởi vì những hậu quả nghiêm trọng mà nó gây ra cho con người, cũng như với xã hội. Trước tiên đối với con người, nó gây nguy hại đến sức khỏe một cách nghiêm trọng khi người nghiện sử dụng ma túy nhiều lần dẫn tới việc thần kinh trung ương bị ức chế, não bộ bị phá hủy, tinh thần mất tỉnh táo, thường xuyên gặp các loại ảo giác, các cảnh tưởng không có thật. Con người mất đi sức khỏe, ảnh hưởng đến công việc, học tập, cuộc sống bị phụ thuộc vào chất cấm, cuộc đời của hàng triệu người trẻ lâm vào bế tắc, tối tăm, trở thành gánh nặng của cả gia đình và xã hội. Bên cạnh đó việc sử dụng chung bơm kim tiêm khi tiêm chích ma túy cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây lây nhiễm căn bệnh thế kỷ HIV/AIDS, sau đó người nghiện lại lây nhiễm cho gia đình, gieo cái chết cho chính người thân của mình, đó là một điều vô cùng đáng tiếc. Sử dụng ma túy quá liều lượng còn dẫn đến sốc thuốc và gây tử vong nếu không được cứu chữa kịp thời. Không chỉ ảnh hưởng sức khỏe, ma túy còn là tác nhân gây ảnh hưởng nặng nề đến kinh tế của các cá nhân và gia đình khi làm kiệt quệ của cải, tài sản tích cóp cho những lần hút chích. Nghiêm trọng hơn khi không có tiền, các đối tượng lên cơn nghiện sẽ có những hành động liều lĩnh như cướp giật, thậm chí là giết người để cướp tài sản. Cũng từng có những vụ án mạng thương tâm xảy ra khi kẻ nghiện gặp các ảo giác, tưởng người thân là kẻ thù nên đã ra tay giết hại trong vô thức, đến khi tỉnh táo thì sự việc đã quá muộn màng. 

Đối với sự phát triển của đất nước, ma túy được xem là kẻ thù nguy hiểm cần phải kiên quyết đấu tranh loại bỏ, bài trừ để đảm bảo sự yên bình cho cuộc sống của nhân dân. Số lượng người nghiện ma túy ngày càng gia tăng, kéo theo sự xuất hiện ngày càng nhiều của các tội phạm buôn bán, vận chuyển, tàng trữ trái phép chất ma túy. Trong đó có nhiều tội phạm nguy hiểm, có vũ khí, sẵn sàng chống lại lực lượng chức năng, khiến công cuộc đấu tranh ngày càng trở nên nguy hiểm và cam go cho những con người ở tuyến đầu.

Nguyên nhân chính của việc tệ nạn ma túy ngày càng diễn ra nghiêm trọng là do nhận thức về tác hại của ma túy ở một số bạn trẻ còn hạn chế. Cùng với đó lối sống buông thả bản thân, thích ăn chơi, hưởng thụ, dễ dàng nghe những lời dụ dỗ của kẻ xấu để lâm vào con đường hút chích. Một số khác lại điềm nhiên coi ma túy là loại thuốc giảm tải căng thẳng, stress, muốn tận hưởng cảm giác thăng hoa, muốn thể hiện bản thân mình khác biệt, mà không hề ý thức được những hậu họa khôn lường phía sau.

 Ngoài nguyên nhân chủ quan, tệ nạn ma túy xâm nhập vào đời sống của giới trẻ còn là do sự giáo dục chưa chặt chẽ của gia đình và nhà trường, chưa có sự quan tâm đúng mức, cũng như sự tuyên truyền hợp lý về ma túy và tác hại của ma túy. Điều đó dẫn tới một bộ phận giới trẻ thiếu hiểu biết, lệch lạc trong suy nghĩ và dễ dàng bị dụ dỗ rơi vào con đường nghiện ngập không lối thoát, một số khác thậm chí còn trở thành kẻ tiếp tay, dẫn dụ những con mồi khác vào đường dây nghiện ngập,còn bản thân trở thành một tội phạm buôn bán, tàng trữ ma túy.

Nhận thức được tác hại của ma túy đối với đời sống cá nhân và xã hội, mỗi chúng ta cần phải nâng cao ý thức của bản thân về ma túy, luôn tránh xa, cảnh giác với tất cả các chiêu trò dụ dỗ, tuyệt đối không đụng vào chất cấm. Đồng thời tuyên truyền cho cả người thân và những người xung quanh về tác hại của ma túy, khuyên mọi người cần phải tránh xa. Trong công tác quản lý và giáo dục học sinh, sinh viên nhà trường cần có những động thái tích cực hơn trong việc tuyên truyền giáo dục các em học sinh về ma túy và tác hại của chúng, đảm bảo 100% học sinh, sinh viên có ý thức về loại chất kích thích nguy hiểm này, đảm bảo sự phát triển lành mạnh của các mầm non của đất nước.

Ma túy là kẻ thù, không phải là thứ để thử, để hưởng thụ, hay khoe khoang, mỗi chúng cần tránh xa và chung tay góp phần đấu tranh, đẩy lùi loại tệ nạn nguy hiểm này ra khỏi xã hội. Trả lại cuộc sống bình yên cho chính chúng ta, gia đình và cả xã hội, cũng như góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của đất nước.