Câu chuyện truyền thuyết về việc hình thành vịnh Bái Tử Long phản ánh quá trình dựng nước và giữ nước của đất nước hàng nghìn năm nay của dân tộc. Quay lại những năm tháng cổ xưa, người dân nước Việt mới lập, đã bị giặc ngoại xâm xâm lấn bờ cõi. 

Nắm bắt được tình biến diễn ra như vậy, Ngọc Hoàng bèn sai Rồng mẹ mang một đàn Rồng con xuống hạ giới với mục đích giúp, hỗ trợ người Việt đánh giặc. Đàn Rồng đã phun vô số châu ngọc và thoáng chốc biến thành hàng ngàn đảo lớn nhỏ trên biển, ngăn cho những chiếc thuyền của giặc từ ngoài biển tiến vào đất liền. Những hòn đảo ấy tựa như những bức tường vững chắc chặn đường bước tiến của giặc. Đoàn thuyền giặc đang lao nhanh thì lại bị những hòn đảo chắn ngang nên đã bị chết và nhấn chìm. 
Giặc tan, Rồng mẹ và con không bay về trời mà ở lại hạ giới, vị trí Rồng mẹ đặt chân xuống lần đầu nay là Hạ Long còn Rồng con lại là vị trí Bái Tử Long ngày nay.