“Tôi đi học” của Thanh Tịnh như một bản tự vấn tâm trạng, cảm xúc của chính tác giả khi mùa thu về, hồi tưởng lại khoảnh khắc ngày xưa ấy. Là ngày đầu tiên cắp sách tới trường với bao nhiêu dòng cảm xúc bâng khuâng, xa lạ. Trong dòng hoài tưởng, “tôi” đã lâng lâng với khung cảnh của mùa thu “một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh. Mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: Hôm nay tôi đi học”. Có lẽ ít ai có thể quên đi được giây phút đầu tiên nép sau lưng mẹ đến trường, và nhân vật “tôi” cũng vậy. Cảm xúc tuôn trào một cách tự nhiên và đầy xúc động, gieo vào lòng người đọc những bồi hồi khó quên. Có một sự thay đổi lớn trong chính suy nghĩ và hành động “Tôi không lội qua sông thả diều như thằng Quí và không ra đồng nô hò như thằng Sơn nữa”. Điều này chứng tỏ nhận thức của nhân vật “tôi” đã thực sự trưởng thành và lớn lên nhờ việc: Hôm nay tôi đi học. Thanh Tịnh như một con người chèo lái con thuyền cảm xúc, đưa người đọc trở về với những kí ức của ngày đầu tiên đi học. Lời văn mượt mà, nhẹ nhàng và sâu sắc đã khiến người đọc không thể quên được năm tháng đó.

Truyện ngắn Tôi đi học đã để lại trong ta những ấn tượng khôn nguôi về nhân  vật tôi trong. Câu chuyện là  dòng hồi tưởng êm dịu, thiết tha về kí ức đậm sâu trong ngày đầu tiên đến trường. Chính những đổi thay của đất trời đã làm kí ức sống dậy và nhân vật nhớ về ngày đầu tiên đi học . Những  biến đổi tâm trạng trong nhân vật tôi cũng là tâm lí chung của mọi đứa trẻ ngày đầu đến trường. Đó là câu chuyệ về việc không nô đùa, câu chuyện tự cầm cặp trong đoạn hội thoại giữa “tôi” và mẹ. Tôi bảo mình phải trưởng thành dần với những hành động dẫu tưởng chừng ngây ngô.  Đặc biệt, cái hình ảnh tôi bẽn lẽn , tôi e dè sao mà chân thực! Mỗi cử chỉ, hành động của tôi như nhìn ngắm xung quanh, quan sát dòng chữ và viết theo làm ta cũng phải thổn thức.  NGỡ ngàng, xúc cảm trong tôi cũng là trong tất cả mọi người và đã được ngòi bút miêu tả tâm lí tinh tế của Thanh Tịnh miêu tả đầy sống động. 

Từ tượng hình: bẽn lẽn