- Trùng kiết lị: bào xác thường qua con đường tiêu hóa và gây ra bệnh ở ruột người.
- Trùng sốt rét: do muỗi anôphen truyền từ người này sang người khác.
- Trùng gây bệnh ngủ li bì ở châu Phi: do ruồi tsê — tsê truyền từ người này sang người khác.

sâu bệnh như: bọ xít, bọ trĩ, bù lạch, bọ rùa, bọ hung, bọ rầy, bọ dưa, nhện đỏ, sâu cuốn lá, sâu đục thân
2) dấu hiệu : cành bị gãy, lá bị thủng, lá quả biến dạng,lá quả có đốm đen, cây củ bị thối
3) giảm chất lượng nông sản, giảm năng suất cây trồng, sâu bệnh làm ảnh hưởng xấu đến sự sinh trưởng của cây trồng
4) làm đất.
- Chăm sóc và bón phân hợp lý.
- Gieo trồng đúng thời vụ.
- Trồng xen kẽ giữa các loại cây.
- Vệ sinh đồng ruộng
5) làm ô nhiễm môi trương
làm ngộ độc thực phẩm cho người, động vật.
hủy hoại môi trường sống của các loài sinh vật...