Thời xưa những đứa trẻ rất háo hức xem gói, luộc bánh chưng. Đây cũng là dịp xum vầy, đầm ấm đại gia đình. Mỗi trẻ em Việt Nam khi lớn lên đều không thể không nhớ hình ảnh gói bánh chưng ngày Tết. Hình ảnh này in đậm vào mỗi đứa trẻ để khi lớn lên chúng kế tục truyền thống ông cha lại làm những nồi bánh chưng cho con cháu, đời này kế tục đời tiếp theo. 

Bánh chưng là biểu tượng không thế thiếu trong dịp Tết cổ truyền của dân tộc Việt Nam. Phong tục gói bánh chưng ngày Tết là một nét đẹp văn hóa, đã trường tồn với thời gian, ngấm vào tâm trí của mỗi người con đất Việt mỗi khi Tết đến Xuân về. Nhằm có một hoạt động trải nghiệm tạo cho học sinh thêm hiểu biết về phong tục gói bánh chưng nhân dịp Tết cổ truyền, ngày 24/1/2019 trường Tiểu học Trưng Vương phối hợp với UBND phường Lý Thái Tổ đã có một buổi hướng dẫn học sinh cách gói bánh chưng. Tham gia hướng dẫn có bác Phạm Bích Liên - hội viên hội phụ nữ phường Lý Thái Tổ và cô Phùng Minh Hiền - đoàn viên thanh niên phường Lý Thái Tổ. Mở đầu buổi hoạt động trải nghiệm, cô tổng phụ trách Nguyễn Thị Hoàn đã giới thiệu khái quát về tục gói chưng ngày Tết, một nét văn hóa truyền tthống của dân tộc Việt Nam, được lưu truyền từ xa xưa đến tận ngày nay, thể hiện nét đẹp của nền văn hoá lúa nước. 

Phần hướng dẫn gói bánh chưng của bác Liên và cô Hiền là phần hấp dẫn và gây tò mò nhất. Lần lượt các câu hỏi thú vị xoay quanh chủ đề về nguyên vật liệu gói bánh chưng và cách gói bánh đã được cô Hiền đưa ra cho các bạn nhỏ. Những câu trả lời ngây thơ ngộ nghĩnh như: gói bánh chưng bằng lá chuối, cần 2 lá dong và 10 cái lạt để gói bánh chưng, thịt gạo đỗ trộn với nhau rồi đổ vào khuôn là thành bánh chưng, ... tạo nên những tiếng cười ròn rã. Bên cạnh đó cũng có các em đã từng gói bánh chưng với bố mẹ ở nhà nên thành thạo nói vanh vách quy trình gói bánh chưng khiến các bạn khác ồ lên thán phục. Theo bác Liên thì muốn có bánh chưng ngon phải chọn gạo, đỗ, thịt lợn ngon. Gạo thì chọn loại nếp cái hoa vàng để chất lượng bánh dẻo, rền. Đỗ thì chọn đỗ màu vàng tươi mới thơm ngon. Thịt thì là thịt ba chỉ vừa có nạc vừa có mỡ. Lá dong gói bánh dùng loại bánh tẻ, loại không non mà cũng không già thì khi bóc bánh ra màu xanh đẹp. Luộc bánh khoảng 10 tiếng đồng hồ. Nguyên liệu gói bánh chưng thì đã được các cô bác nhà bếp chuẩn bị hết rồi. Giờ chỉ cần nghe hướng dẫn cách gói là chúng mình có thể giúp ông bà bố mẹ gói bánh chưng được thôi. Bước 1 nhé: - Mỗi một chiếc bánh chưng sẽ tương ứng với 4 lớp lá dong. - Gập đôi lá dong theo chiều dọc, sau đó gập làm 4 theo chiều ngang - Đo chiều dài cạnh lòng khuôn rồi đo từ phần gập ngang của lá tới đầu lá và cắt bỏ phần lá thừa. Bước 2 này: - Xếp lạt buộc bánh chưng thành hình chữ nhật rồi đặt khuôn lên trên. - Xếp lá dong thành các cạnh hình chữ nhật trong khuôn. Các mặt xanh đậm của lá vào bên trong và mặt xanh nhạt hơn ra bên ngoài để mặt đậm của lá tiếp xúc với gạo sẽ làm cho bánh được xanh hơn. Bước 3 nữa: Xúc 1 bát gạo nếp đổ vào tâm chữ thập và gạt đều thành hình vuông. Sau đó cho 1 nắm đỗ bóp nhẹ và trải đều trong khuôn viên gạo. Đặt 4 miếng thịt ba chỉ đã ướp vào 4 góc. Sau đó giải tiếp 1 lượt đỗ và lượt gạo lên trên tương tự lúc đầu. Bước 4 là bước cuối cùng: - Gấp đồng thời 2 lá dong lớp trên vào. Gấp tiếp đồng thời 2 lá dong lớp dưới vào, và lèn chặt nhẹ tay. - Nhấc khuôn ra nhẹ nhàng. - Buộc lạt lại bằng cách xoắn tạo thành hình chữ thập. Chú ý phải nhẹ tay không khi luộc sẽ bục bánh do buộc chặt. Nghe cô Hiền nói, nhìn bác Liên làm, có bạn nhỏ tròn xoe mắt, tay chống cằm quan sát, có bạn không giây phút nào rời chiếc bánh chưng đang gói, có bạn còn thòm thèm tưởng tượng đến thành phẩm sau khi bánh được gói xong và đem đi luộc.Đặc biệt, cô giáo Lê Kim Liên - giáo viên khối 2 cũng rất khéo tay. Cô đã hướng dẫn và làm mẫu các bước gói bánh chưng cho học sinh quan sát. Các em lớp 1,2,3 thì chỉ nghe và quan sát thôi còn các anh chị lớp 4,5 thì lại khác - nghe đấy, nhìn đấy và lại thích được tự mình gói bánh chưng nữa cơ. Học đi đôi với hành càng nhớ lâu mà. Bánh thành phẩm rồi! Những chiếc bánh chưng xinh xắn, vuông vức, chắc nịch được lần lượt chuyển tới tận tay các em học sinh để cảm nhận. Cô trò vui sướng reo vui! Sau 10 tiếng đồng hồ luộc bánh chưng, chỉ sáng mai thôi những chiếc bánh chưng đó sẽ được trao tặng tận tay các học sinh có hoàn cảnh vượt khó trong nhà trường. Xuân yêu thương là như thế đấy! Quả là buổi học gói bánh chưng rất bổ ích và có ý nghĩa lớn lao. 

Bước 1 nhé: Mỗi một chiếc bánh chưng sẽ tương ứng với 4 lớp lá dong. Gập đôi lá dong theo chiều dọc, sau đó gập làm 4 theo chiều ngang. Đo chiều dài cạnh lòng khuôn rồi đo từ phần gập ngang của lá tới đầu lá và cắt bỏ phần lá thừa

.Bước 2: Xếp lạt buộc bánh chưng thành hình chữ nhật rồi đặt khuôn lên trên. Xếp lá dong thành các cạnh hình chữ nhật trong khuôn. Các mặt xanh đậm của lá vào bên trong và mặt xanh nhạt hơn ra bên ngoài để mặt đậm của lá tiếp xúc với gạo sẽ làm cho bánh được xanh hơn.

Bước 3: Xúc 1 bát gạo nếp đổ vào tâm chữ thập và gạt đều thành hình vuông. Sau đó cho 1 nắm đỗ bóp nhẹ và trải đều trong khuôn viên gạo. Đặt 4 miếng thịt ba chỉ đã ướp vào 4 góc. Sau đó giải tiếp 1 lượt đỗ và lượt gạo lên trên tương tự lúc đầu.

Bước 4 là bước cuối cùng: Gấp đồng thời 2 lá dong lớp trên vào. Gấp tiếp đồng thời 2 lá dong lớp dưới vào, và lèn chặt nhẹ tay. Nhấc khuôn ra nhẹ nhàng. Buộc lạt lại bằng cách xoắn tạo thành hình chữ thập.

Thời xưa những đứa trẻ rất háo hức xem gói, luộc bánh chưng. Đây cũng là dịp xum vầy, đầm ấm đại gia đình. Mỗi trẻ em Việt Nam khi lớn lên đều không thể không nhớ hình ảnh gói bánh chưng ngày Tết. Hình ảnh này in đậm vào mỗi đứa trẻ để khi lớn lên chúng kế tục truyền thống ông cha lại làm những nồi bánh chưng cho con cháu, đời này kế tục đời tiếp theo. Các bạn nhỏ ngày nay đa phần đều không được tận mắt nhìn ông bà, bố mẹ mình gói bánh chưng vì nhiều gia đình tiện mua bánh chưng luộc sẵn. Vì vậy buổi học kỹ năng sống ngày hôm nay đã giúp các em có trải nghiệm về việc gói bánh chưng, yêu thích và duy trì truyền thống của dân tộc Việt Nam trong ngày Tết guyên đán.

Mỗi quốc gia, mỗi dân tộc đều có một nền văn hóa đặc trưng, một nền ẩm thực độc đáo. Đối với đất nước Hàn quốc có kim chi cùng với những loại rau muối khác. Hay Pháp nổi tiếng với những món bánh cupcake thơm ngậy. Ẩm thực là một nét văn hóa đặc trưng mà không quốc gia nào có được. Ẩm thực cũng là một đặc điểm thu hút du khách. Ẩm thực Việt trong con mắt du khách luôn tạo một sự hứng thú và tò mò. Một trong những điểm thu hút khách du lịch tại Việt Nam chính là nền ẩm thực ấy.

Ẩm thực Việt rất phong phú và đa dạng, được chia ra nhiều thể loại khác nhau. Nổi bật có ẩm thực truyền thống, ẩm thực vùng miền, ẩm thực cung đình, ẩm thực đường phố… Mỗi loại lại có nét riêng. Đối với ẩm thực truyền thống, có một món ăn mà không thể không kể đến đó chính là bánh chưng.

Là một món ăn truyền thống của người Việt, bánh chưng (bánh tét) được ví như linh hồn của bữa cơm ngày trọng đại, đặc biệt là ngày tết. Bánh chưng được người Việt sáng tạo ra gắn liền với sự tích bánh chưng bánh giầy. Sự tích liên quan đến một vị vua Hùng đời thứ sáu. Ông đã nghĩ ra cách chế biến bánh chưng và bánh giầy để dâng lên vua cha và được nhường ngôi. Từ đó đến nay, bánh chưng đã trở thành món ăn quen thuộc của các gia đình mỗi dịp tết đến xuân về. Bánh chưng được làm một cách khá cầu kì. Đầu tiên là chọn nguyên liệu để làm bánh. Nguyên liệu làm bánh bao gồm lá rong, gạo nếp, đỗ xanh, thịt ba chỉ, lạt buộc, một số gia vị thông thường, đặc biệt không thể thiếu hạt tiêu. Trước tiên là lá rong. Lá rong là một loại lá được trồng rất nhiều ở miền bắc Việt Nam. Lá có màu xanh đậm, gân lá vòng cung rõ ràng, thường mọc thành từng bụi. Lá to có thể dài đến 80 cm. Lá có hình quạt. Lá rong dùng để làm vỏ bánh. Bởi tính chất dai khi nấu chín, đặc biệt là có mùi thơm và màu xanh bắt mắt, nên lá rong được chọn để làm vỏ của bánh chưng. Lá rong khi cắt hoặc mua sẽ được đem hơ qua lửa (nướng qua) hoặc phơi nắng cho mềm, tránh rách khi gói bánh. Sau đó, lá rong tiếp tục được cắt bớt cuống lá cũng như sống gân lá chính giữa và rửa sạch. Vậy là nguyên liệu để làm vỏ bánh đã sơ chế xong. Tiếp theo đến phần bánh. Đầu tiên là gạo nếp. Gạo nếp là một loại gạo có hàm lượng amilopectin rất cao khoảng 90% chính vì vậy nó làm cho gạo nếp khi được nấu chín sẽ rất dẻo, đặc biệt có mùi thơm rất hấp dẫn. Dựa vào tính chất này nên người ta chọn gạo nếp để làm bánh chưng. Gạo nếp sẽ được ngâm trong nước khoảng 5 tiếng, sau đó vo sạch, nêm muối vừa ăn. Gạo là thế, đỗ xanh cũng được chuẩn bị kĩ càng. Đỗ xanh là loại đỗ có màu vàng tươi, rất thơm khi nấu chín. Thường người gói bánh sẽ chọn loại đỗ xanh đã bóc vỏ để tiết kiệm thời gian sơ chế. Loại đỗ này rất dễ dàng mua được tại các siêu thị cũng như cửa hàng tạp hóa. Đỗ sau khi mua về sẽ được ngâm với nước khoảng 6 đến 7 tiếng để nở hoàn toàn. Nguyên liệu tiếp theo kể đến là thịt ba chỉ. Thịt ba chỉ sẽ được cắt miếng mỏng nhưng vuông, cạnh chừng 4 đến 5cm tùy bánh to hay nhỏ. Thịt được ướp với gia vị thông thường và hạt tiêu. Hạt tiêu sẽ giúp miếng thịt đậm đà, thấm gia vị, thơm và đặc biệt là trung hòa các vị của gia vị khác khiến cho miếng thịt không bị ngán quá. Nguyên liệu cuối cùng là lạt buộc. Lạt buộc được làm từ tre dẻo, thân tre chẻ mỏng rất dẻo, được mang đi ngâm nước hoặc luộc qua cho mềm dễ buộc. Lạt buộc được dùng để cố định bánh lại khi luộc. Nếu không có lạt buộc chiếc bánh không thể được hoàn tất. Sau khi sơ chế các nguyên liệu làm bánh, sẽ đến giai đoạn gói bánh.

Gói bánh chưng cần sự tỉ mỉ, cẩn thận cũng như khéo léo của người gói. Bánh sau khi gói phải vuông, lá không bị rách, không chặt quá cũng không lỏng quá. Đầu tiên, trải một lớp lá, tiếp đến là gạo nếp, lớp tiếp theo là đỗ xanh, rồi đến thịt lợn, rồi đỗ xanh, cuối cùng là gạo. Sau đó người gói sẽ dùng tay của mình gói cho lá rong bao chọn lấy phần nhân bánh, gấp cho vuông lại, cuối cùng là dùng lạt buộc cố định. Cái khó là ở chỗ, người gói phải nới lỏng sao cho bánh vuông mà không bị chặt quá cũng hư lỏng quá. Bởi nếu chặt quá, phần bánh sẽ chín không đều hoặc dẫn đến bánh không chín được. Còn nếu lỏng quá, các lớp nguyên liệu của bánh sẽ không cố định và lẫn lộn vào nhau gây mất thẩm mĩ cũng như mất ngon. Gói bánh có được đẹp hay không là dựa vào tay nghề của người gói bánh.

Công đoạn gói bánh đã xong đến khâu cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng. Đó chính là luộc bánh. Bánh chỉ ngon khi được nấu bằng củi khô, trong một nồi gang to và dày. Nấu bánh chưng thường rất lâu, khoảng 6 tiếng đồng hồ. Bởi bánh cần được chín đều và mềm. Lửa để nấu bánh cũng không quá to lửa mà chỉ liu riu nhỏ. Bánh khi được nấu chín sẽ được để nguội định hình lại hình dạng bánh và được sắt ra đĩa để mọi người cùng thưởng thức. Bóc vỏ bánh ra ta sẽ thất một màu xanh rất đẹp và mùi thơm hấp dẫn. Cắt bánh ra sẽ thấp từng lớp từng lớp nhân bên trong cực hấp dẫn, miếng thịt thơm béo ngậy, lớp gạo nếp chín mềm dẻo ngọt thơm lừng. Tất cả hòa quyện với nhau tạo nên một hương vị truyền thống.

Ngày xưa, bánh chưng chỉ có mặt mỗi dịp tết đến xuân về. Nhưng ngày nay, bất cứ lúc nào cũng có thể nhìn thấy hình ảnh chiếc bánh chưng. Cứ đến dịp lễ hội hoặc ngày trọng đại như cưới hỏi, bánh chưng có thể được đem vào thực đơn của mâm cơm gia đình. Bánh chưng rất nhiều chất dinh dưỡng, hàm lượng calo cao. Ngoài món bánh chưng luộc, người ta có thể biến tấu thành các món hấp dẫn khác như bánh chưng rán. bánh chưng có thể ăn kèm với những món mặn khắc để tăng thêm hương vị của món ăn.

Bánh chưng đã trở thành một nét văn hóa, một món ăn truyền thống và lâu đời ở Việt Nam. Nét độc đáo này đã góp phần làm đẹp hình ảnh Việt trong mắt bạn bè quốc tế. Dù ai xa quê cũng mong được về nhà bên nồi bánh chưng mỗi dịp giao thừa đón năm mới