Các câu có trong đoạn văn dưới thuộc kiểu câu gì (nghi vấn, cảm thán, cầu khiến, trần thuật) và thực hiện hành động nói nào (hỏi, trình bày, điều khiển, hứa hẹn, bộc lộ cảm xúc): "“Ngọc không mài, không thành đồ vật; người không học, không biết rõ đạo”. Đạo là lẽ đối xử hằng ngày giữa mọi người. Kẻ đi học là học điều ấy. Nước Việt ta, từ khi lập quốc đến giờ, nền chính học đã bị thất truyền. Người ta đua nhau lối học hình thức hòng cầu danh lợi, không còn biết đến tam cương, ngũ thường. Chúa tầm thường, thần nịnh hót. Nước mất, nhà tan đều do những điều tệ hại ấy"