Chị Dậu có thể coi là hiện thân đầy đủ nhất những nét tính cách của người phụ nữ Việt Nam. Ngô Tất Tố là một nhà văn hiện thực xuất sắc chuyên viết về nông thôn trước Cách mạng, bằng sự am hiểu tâm lí người nông dân và những diễn biến tâm lí trong họ, ông đã xây dựng hình tượng nhân vật chị Dậu mang trong mình một sức sống tiềm tàng mãnh liệt và tình yêu thương gia đình vô bờ.

Tắt đèn là tác phẩm tiêu biểu nhất của Ngô Tất Tố. Đoạn trích "tức nước vỡ bờ" trích trong chương XVIII của tác phẩm. Bằng ngòi bút hiện thực sinh động, đoạn văn đã vạch trần bộ mặt tàn ác, bất nhân của xã hội thực dân phong kiến đương thời; xã hội ấy đẩy người nông dân vào tình cảnh vô cùng cực khổ, khiến họ phải liều mạng chống lại và đoạn trích còn cho thấy vẻ đẹp tâm hồn của người phụ nữ nông dân, vừa giàu tình yêu thương vừa có sức sống tiền tàng mạnh mẽ.

Nhân vật chị Dậu là trung tâm của đoạn trích, đoạn trích mở đầu bằng cảnh tiếng trống và tiếng tù và thúc thuế ngày càng đến gần, tiếng chó sủa vang và anh Dậu vừa được đưa từ đình về trong tình trạng hấp hối. Anh Dậu bị bắt bởi chưa nộp đủ suất sưu của người em chồng đã chết từ năm ngoái! 

Thật cùng đường và vô lí hết sức. Người chết vẫn phải nộp sưu, cái xã hội thực dân phong kiến đeo vào cổ người dân nghèo hai tròng, bóc lột họ mọi đường. Anh Dậu bị hành hạ thành như một cái xác chết mới được khiêng trả về và giờ đây chị Dậu đang được bà hàng xóm cho chút gạo nấu bát cháo loãng cho anh Dậu ăn cho lại sức. 

Chị Dậu ân cần chăm sóc anh Dậu, mong anh mau khỏe lại. Qua lời nói của chị “Thầy em hãy cố ngồi dậy húp ít cháo cho đỡ xót ruột”. Tình yêu thương của chị Dậu thể hiện cả ở chỗ ấy. Người phụ nữ Việt Nam xưa nay vẫn luôn thế, dù trong hoàn cảnh nào vẫn thủy chung yêu thương gia đình, yêu thương chồng. Tấm lòng già

Nhưng đúng với nhan đề “Tức nước vỡ bờ”, khi bọn cai lệ sầm sập tiến vào với những roi song, tay thước cùng dây sừng. Chúng thể hiện rõ sự hung ác và bạo ngược của bọn thống trị khiến anh Dậu hoảng quá lăn đùng ra. Bọn chúng đến để bắt anh Dậu nếu chị Dậu không nộp đủ suất sưu còn lại của em chồng đã chết.

Chị dậu run sợ và thiết tha cầu xin chúng cho khất thêm vào ông “Nhà cháu đã không có, dẫu ông chửi mắng cũng đến thế thôi. Xin ông trông lại!” Chị hạ giọng, xưng cháu, gọi ông cho thấy chị rất hạ mình cầu xin nhưng bọn lí trưởng vẫn một mực không hề động lòng. Khi chúng sấm sầm chạy đến chỗ anh Dậu với cái dây thừng thì chị Dậu đã van nài chúng “Cháu van ông, nhà cháu mới tỉnh được một lúc, ông tha cho!”.

Thế nhưng tên cai lệ hung dữ đẩy chị ra và bịch luôn vào ngực chị mấy bịch “Tha này, tha này!” rồi lại sấn đến trói anh Dậu. Lúc này bi kịch đã đến đỉnh điểm cao trào, từ xưng hô “cháu-ông” với bọn chúng, chị chuyển xưng hô ngang hàng, liều mạng cự lại “Chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ!”.

Chị đã qua tức giận trước hành động ngang ngược của lũ cai lệ, nhưng một lần nữa cai lệ lại tát vào mặt chị đáp bốp. Cái tát này thực sự đã khiến “tức nước vỡ bờ”, ôi thôi cái gì cũng chỉ có giới hạn, khi này chị Dậu đã nghiến hai hàm răng “Mày trói chồng bà, bà cho mày xem!” Chị đã chống cự lại và đánh trả chúng khiến chúng được một phen hoảng sợ và bỏ chạy.

Sức sống trong chị Dậu vẫn luôn tiềm tàng, ẩn nhẫn chờ ngày bùng phát. Chị đấu tranh cho công lí, cho lẽ phải dù chị biết như vậy có thể sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng. Nhưng mặc kệ, chị đã dõng dạc nói “Thà ngồi tù. Để chúng nó làm tình làm tội mãi thế, tôi không chịu được…”

Câu nói thể hiện sự phản kháng mạnh mẽ của chị. Trải qua từng lần thay đổi xưng hô, cao trào của truyện lại lên một mức cao hơn chỉ chờ bộc phát. Giống như tức nước vỡ bờ! Sự vùng dậy phản kháng của chị Dậu cũng là dấu hiệu của sự vùng dậy của nông dân ta dưới sự áp bức của lũ cường hào ác bá ở xã hội thực dân phong kiến.

Hình tượng chị Dậu qua đoạn trích Tức nước vỡ bờ đã để lại trong lòng người đọc một ấn tượng mạnh mẽ và vô cùng sâu sắc về hình ảnh người phụ nữ mang trong mình một sức sống tiềm tàng mạnh mẽ, sức phản kháng và tấm lòng dũng cảm chống lại cái ác, cùng với đó là tấm lòng giàu yêu thương của một người phụ nữ.

Ngô Tất Tố đã thành công xây diễn tả được cái khổ, cái khó đến cùng cực của người dân ở một nước thuộc địa. Thể hiện tiếng nói phản đối lại bất công, cường quyền. Tố cáo đanh thép xã hội phong kiến thực dân cướp đi quyền sống của con người.

Ngô Tất Tố vừa là nhà báo, vừa là nhà văn vô cùng tài năng. Ông thường tập trung viết về đời sống của nông dân Việt Nam trước Cách mạng tháng Tám. Tiểu thuyết “Tắt đèn” được sáng tác vào năm 1939, đây là một tác phẩm xuất sắc nhất của văn học hiện thực phê phán viết về người nông dân trước Cách mạng tháng Tám. Đoạn trích “Tức nước vỡ bờ” được trích từ chương XVIII của tác phẩm, là một đoạn trích đặc sắc thể hiện rõ ngòi bút hiện thực sắc sảo của Ngô Tất Tố. Chị Dậu trong văn bản đã được Ngô Tất Tố khắc họa là một người phụ nữ giàu lòng yêu thương chồng. Mở đầu đoạn trích là không khí căng thẳng, ngột ngạt của một làng quê trong những ngày sưu thuế. Tiếng trống mõ, tù và inh ỏi, tiếng thét lạc, đánh đập, kêu khóc vang lên như trong một cuộc săn người. Anh Dậu – chồng của chị Dậu vừa được người ta đưa về từ đình, trông anh ra rượi như một xác chết. Sau khi được hàng xóm cho một nắm gạo, chị liền đi nấu cháo cho chồng ăn. Chị ân cần, chu đáo chăm sóc cho chồng, Dùng những lời lẽ vô cùng dịu dàng: “ Thầy em hãy cố ngồi dậy, húp bát cháo cho đỡ xót ruột”. Chỉ một câu nói, một hành động nhỏ, chị Dậu cũng đã cho bạn đọc thấy được tình yêu thương cảu một người vợ nhân hậu. Mặc dù trong hoàn cảnh khốn khổ, chị Dậu vẫn toát lên được cái phẩm chất đáng quý của một người phụ nữ giàu lòng yêu thương chồng. Lòng yêu thương mà chị dành cho chồng cũng được thể hiện qua một khía cạnh khác: dùng mọi cách để bảo vệ chồng khi tên cai lệ đến nhà. Chị dùng lời lẽ nhẹ nhàng để van xin cho chồng: “ Xin ông tha cho” hay “Xin ông trông lại”. Cách xưng hô ông – cháu đã thể hiện thái độ nài nỉ, van xin, nhẫn nhục. Nhưng bọn cai lệ nào có buông tha, chúng vẫn quả quyết tới trói anh Dậu, chị chuyển sang đấu lý: “ Chồng tôi đau ốm, ông không được phép hành hạ”. Cách xưng hô “ ông – tôi” ngang hàng, lời lẽ có phần rắn rỏi và cương quyết. Nhưng bọn cai lệ vẫn cứ hất chị ra và hung hăng tiến về phía chồng chị, chị Dậu đã liều lĩnh đứng lên chống lại. Giọng chị thách thức với bọn cai lệ: “Mày thư trói chồng bà đi. Bà cho mày xem”. Cách xưng hô “bà – mày” đã thể hiện rõ thái độ căm hận ngùn ngụt, sục sôi của chị Dậu. Qua đó, bạn đọc có thể thấy được sức mạnh của chị Dậu xuất phát từ tình yêu thương chồng, cũng từ sự căn hận uất ức đã bị dồn nén từ lâu. Nhà văn Ngô Tất Tố đã khắc họa thành công nhân vật chị Dậu qua việc xây dựng tình huống truyện căng thẳng, gay cấn. Bằng ngòi bút miêu tả tâm lý nhân vật chân thực, tự nhiên, qua lối ngôn ngữ kể chuyện sinh động và hấp dẫn, ông đã xây dựng nên hình ảnh người phụ nữ tuy nghèo khổ, túng quẫn nhưng vẫn chứa đựng những phẩm chất tâm hồn cao quý.

$\text{#HuynnTrang}$