Dế Mèn là một chàng dế khỏe mạnh, cường tráng, nhưng lại tự cao về mình nên anh rất khinh miệt, coi thường với những người hàng xóm. Dế Choắt - cái tên mà Dế Mén gọi cho anh dế sống bên cạnh vì anh ấy quá ốm yếu. Một ngày, Dế Mèn trêu chị Cốc rồi chui vào hang, chị Cốc thò vào hang tưởng là Dế Choắt nên đã mổ đến trọng thương và Dế Choắt không qua khỏi. Trước khi chết, Dế Choắt khuyên Dế Mèn trước khi làm gì cũng phải biết suy nghĩ, bỏ thói hung hăng bậy bạ và đó cũng là bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn.

 Truyện kể về một chú Dế Mèn thanh niên, cường tráng, ăn uống điều độ, làm việc có chừng mực nên chóng lớn. Vì cậu chóng lớn nên đã kiêu căng, tự phụ và xem mình là người sắp đứng đầu thiên hạ. Với bản tính tự nhiên ấy, Dế Mèn đã trêu chọc chị Cốc. Chị Cốc tưởng Dế Choắt đã chọc chị nên đã giáng những lần mổ đau xuống đầu Dế Choắt và đã đem lại cái chết thảm thương cho cậu bạn. Từ đó, Dế Mèn đã rút ra cho bản thân bài học đường đời đầu tiên.