Tôi là một người nông dân nghèo, sống ở vùng quê vất vả, quanh năm với ruộng vườn, cuốc mướn. Vợ tôi mất khi vừa sinh đứa con đầu lòng, tôi ở với cậu con trai nhỏ vừa lên tám. Hai cha con cùng nhau làm việc, nương tựa nhau mà sống. Cậu con trai của tôi tuy còn nhỏ nhưng hiểu được nỗi vất vả của cha mà ngoan ngoãn, chăm chỉ, chịu thương, chịu khó. Tuy không có nhiều thời gian học hành nhưng nhìn con hiểu biết lại nhanh nhẹn, thông minh hơn bạn bè cùng trang lứa tôi lấy làm vui lắm.

Bận vừa rồi có xảy ra một việc bất ngờ mà khi nghĩ lại tôi vô cùng tự hào về đưa con nhỏ của mình. Hôm ấy, tôi cùng con trai dậy từ sớm ra đồng làm cày kẻo trời trở trưa nắng nóng. Đang cày giỡ vạt ruộng thì bỗng có một người mang áo vải đỏ, đội mũ quan, cưỡi trên mình con ngựa đầy oai phong tới gần chỗ chúng tôi. Ông ta hý ngựa dừng lại rồi nói:

-Hai cha con lão làm việc vất vả quá nhỉ? Tiện đây có thể cho tôi hỏi chút được không?

Tôi vừa lau dùng tay mồ hôi trên trán vừa nói:

- Vâng, chúng tôi quen rồi, vất vả thế này có sá gì đâu? Ngài cần hỏi gì vậy ạ?

Tôi vừa buông lời thì ngài ấy bảo:

- Lão cho tôi biết trâu của lão cày một ngày được mấy đường?

Nghe xong câu hỏi tôi ngẩn người lớ ngớ, chẳng biết nên trả lời gì. Cậu con trai tôi đứng bên cạnh nghe được câu chuyện, nhanh nhảu hỏi vặn lại người cưỡi ngựa kia:

- Ngài hãy trả lời giúp tôi ngựa của ông một ngày đi được mấy bước?

Nếu ngài cho tôi biết tôi sẽ trả lời câu hỏi của ngài. Vị kia nghe thế liền bất ngờ, mặt trông vẻ sửng sốt. Nhưng không để cha con tôi chờ đợi lâu, ngài ấy bảo:

- Tôi chỉ đùa chút thôi, có gì đâu? Vừa hay cậu bé đây có vẻ là người nhanh trí, biết cách hỏi ngược khiến ta không khỏi ngạc nhiên. Dám hỏi cha con tên họ là gì? Người làng nào vậy?

Rồi ông ấy từ biệt chúng tôi, thẳng đường mà phi ngựa. Tôi cũng chả để ý lắm nhưng về sau này mới biết đó là vị quan của triều đình cử đi tìm nhân tài giúp nước.

Mấy hôm sau, làng tôi nhận được chiếu lệnh trên triều đình ban xuống. Nhà vua ban cho làng ba thúng gạo nếp cùng ba con trâu đực với yêu cầu phải nuôi để cho ba con trâu đực ấy đẻ thành chín con. Nếu đến năm sau mà làng không giao nộp theo đúng yêu cầu thì phải chịu tội. Ai ai trong làng cũng lo lắng bởi cái sắc lệnh hết sức vô lý từ vị vua anh minh. Tôi cũng hết sức bồn chồn, lo sợ, không hiểu chuyện gì đang xảy ra, không biết nên làm thế nào cho phải. Làng đêm nào cũng họp, ngày nào cũng bàn bạc để tìm cách giải quyết nhưng chẳng ích gì.

Hôm đó, đang ăn cơm, cậu con trai tôi bảo:

- Làng mình có chuyện gì mà thấy ai cũng xôn xao vậy cha?

Tôi kể cho con nghe về lệnh vua ban xuống cho làng. Nghe xong câu chuyện, nó bảo:

- Lộc vua ban có trâu gạo thì làng nên bổ mà làm tiệc, cả làng cùng ăn một trận cho sướng. Cha nói với làng, mình xin một trâu và một thúng gạo làm phí đi đường lên kinh lo việc.

Nhận thấy ý nghĩ của con có phần nhẹ dạ, tôi mắng:

- Việc vua giao chưa xong còn ăn với uống. Thịt trâu rồi lấy gì mà lo liệu. Mày dại vừa thôi kẻo có ngày bay đầu đó con ạ.

Nghĩ rằng con sẽ sợ sệt mà im lặng, ai ngờ thằng bé vẫn một mực quả quyết rằng:

- Con đã tính toán cả rồi, cha cứ yên tâm tin con để con lo liệu, rồi mọi chuyện đâu cũng vào đấy thôi. Dù hơi phân vân lời cậu con trai nhưng tôi vẫn đem chuyện ra trình bày trước làng.

Khi nghe xong câu chuyện , cả làng tuy có hơi ngờ vực nhưng vẫn đồng ý theo quyết định đó nếu chúng tôi viết giấy cam đoan với làng. Sau mấy hôm, tôi cùng con trai lên đường đến kinh. Phí đi đường vừa hết cũng là lúc tới kinh đô. Tôi cùng con trai được hai tên lính dẫn vào cung. Vừa đến sân, con tôi bật khóc um sùm, nhà vua bực tức sai lính ra điệu hai cha con tôi vào và hỏi:

-Thằng bé kia, ngươi có việc gì oan ức, sao phải tới đây mà khóc làm ầm ĩ cả hoàng cũng vậy?

Khi nghe vua hỏi, con tôi bèn trả lời:

- Tâu đức vua, con vốn mất mẹ từ nhỏ, muốn có em bé để chơi với con nhưng cha không chịu đẻ cho con. Thỉnh cầu đức vua minh xét, ra lệnh cho cha con đẻ con? Nghe thằng bé nói vậy, tôi cũng bật cười. Trong triều thần ai nấy cũng bật cười trước lời thỉnh cầu ấy. Vua nhìn con tôi, rồi bảo:

-Ngươi muốn có em thì bảo bố lấy vợ mới. Chứ bố ngươi là giống đực, đẻ em sao được hả con?

Nghe xong, nhóc nhà tôi như mở cờ trong bụng, cười tươi tỉnh hỏi:

- Nhà vua nói thế hẳn có gì đó mâu thuẫn? Làng chúng con có lệnh bắt nuôi trâu đực để đẻ thành chín con mà nộp cho ngài. Như ngài nói đấy giống đực thì làm sao đẻ được ạ?

Đức vua bật cười bảo:

- Là ta thử thế thôi, dân làng không biết làm cỗ mà ăn hả?

- Thưa ngài, làng con biết đó là lộc của ngài cho nên đã mổ trâu, đúc xôi làm tiệc với nhau rồi ạ. Thằng bé nói.

Khi đó ai ai cũng gật đầu, hớn hở ra mặt.

Cha con tôi sau đó được nhà vua mời ở lại nghỉ ngơi mấy hôm, đặng khi nào khoẻ lại rồi về. Trưa hôm sau, khi hai cha con tôi đang ăn cơm thì có một người đến, tự xưng là sứ giả của nhà vua. Ngài ấy mang tới một con chim sẻ và yêu cầu chúng tại phải dọn thành ba cỗ thức ăn, đó là lệnh vua ban. Nghe xong tôi hoảng hốt, con chim nhỏ thế kia làm một cỗ cũng không đủ, huống gì làm ba, thỉnh cầu ngài báo lại vừa về sự vụ. Chưa kịp lấy lại tinh thần, con tôi nhanh nhảu:

- Cha đưa cho con cái kim may ra đây. Rồi nó bảo:

- Ông về tâu với đức vua rằng hãy rèn chiếc kim này thành một con dao để xẻ thịt chim. Sứ nghe vậy liền về tâu lại với vua. Chắc hẳn lời thằng bé khiến vua bị thuyết phục nên ngài mới ban thưởng cho cha con tôi rất nhiều vàng bạc trước khi về.

Chúng tôi trở về với cuộc sống thường ngày, số bạc vàng được thưởng hai cha con tôi thống nhất dựng lại căn nhà và giúp đỡ những người khó. Cuộc sống từ đấy cũng đỡ vất vả hơn.

Cũng năm ấy, nước láng giềng lăm le xâm chiếm bờ cõi. Nước ta vốn nổi tiếng có nhân tài, anh kiệt, chúng muốn xem nhân tài nước ta thế nào bèn bảo sứ giả đưa sang một một con ốc vặn dài, hai đầu bị rỗng, đố làm sao dùng một sợi chỉ xuyên qua ruột ốc. Khi đưa ra câu đố, các thần và nhà vua tìm mọi cách cũng không trả lời được câu hỏi đầy oái oăm. Cuối cùng, đành mời sứ thần ở lại để tìm hỏi ý kiến con trai tôi, xem có minh kiến gì giúp đất nước.

Lúc đó, tôi đang lúi húi với nồi cơm trong bếp, thằng bé chơi bi sau nhà cùng lũ trẻ con hàng xóm. Khi nghe quan trình bày câu đố của người sứ giả kia, con cất lên lời hát mà rằng:

" Tang tính tang, tính tình tang

Bắt con kiến càng buộc chỉ ngang lưng

Bên thời lấy giấy mà bưng

Bên thời bôi mỡ, kiến mừng kiến sang

Tang tình tang"

Nghe xong, viên quan trở về tâu với đức vua trình bày lại mọi chuyện. Đức vua và triều thần gật đầu đồng ý với lời giải vô cùng hợp lý ấy. Trước sự chứng kiến của mọi người, con kiến luồn sợi chỉ qua được ruột ốc, sứ giả nước láng giềng bày tỏ lòng khâm phục trước trí tuệ của dân nước bạn. Họ liền từ bỏ ý định xâm lấn nước ta.

Sau đó, nhà vua quyết định phong cho con tôi làm trạng nguyên, mời hai cha con lên hoàng cung, xây dinh thự sát bên để tiện hỏi han việc hệ trọng.

Tôi vẫn luôn cảm thấy hạnh phúc và tự hào về đứa con nhỏ của mình. Không phải vì giàu sang, phú quý mà vì đó là đứa trẻ hiếu thảo, thông minh và khiêm tốn. Tôi vẫn luôn dặn dò con rằng cần phải học hành chăm chỉ, trau dồi kiến thức kỹ năng hơn nữa để phát huy khả năng của mình. Hy vọng này, sau này con sẽ là một người tốt, dùng tài năng và trí tuệ của mình để phục vụ nhân dân, phục vụ đất nước.

Sau khi tham khảo bài Đóng vai người cha kể lại chuyện Em bé thông minh, các em có thể tự nâng cao kiến thức văn bản thông qua việc tìm đọc một số bài văn đặc sắc khác như: Soạn bài Em bé thông minh, Tóm tắt Em bé thông minh, Kể lại truyện Em Bé Thông Minh bằng lời văn của em, Khái quát giá trị nội dung, nghệ thuật đặc sắc truyện Em bé thông minh.

Con người thông minh thì làm việc gì cũng dễ dàng vì họ nghĩ ra các phương pháp tốt và hiệu quả nhất để giải quyết những đề đó. Người thông minh nếu có nhân cách và đạo đức tốt thì sẽ trở thành những nhân tố giúp đất nước phát triển. Dân gian đã lưu truyền rất nhiều câu chuyện nói về người thông minh nhưng câu chuyện mà tôi ấn tượng nhất là câu chuyện "Em bé thông minh" sau đây tôi xin kể lại câu chuyện.

Ngày ấy, đất nước ta đang đứng trước nguy cơ bị xâm lược, ở bên ngoài kia bọn giặc nhăm nhe xâm chiếm nước ta. Nhà vua lo lắng cho đất nước cho muôn dân thiên hạ nên đã cử một viên quan đi khắp đất nước để tìm người tài. Viên quan ấy đã đi khắp nơi, đến nhiều chỗ, gặp qua rất nhiều người và ra những câu hỏi hóc búa nhưng ông vẫn không tìm được người nào cả.

Một hôm ông đi qua một cánh đồng thấy hai cha con nọ đang đi cày ruộng ông đứng lại hỏi "Này, lão kia! Trâu của lão cày một ngày được mấy đường?" đây là một câu hỏi khó bởi nào có ai đếm lại xem mình đã cày bao nhiêu đường, người cha loay hoay không biết trả lời làm sao thì đứa con đã của người nông dân kia đã hỏi ngược lại: Con sẽ trả lời câu hỏi của ngài nếu ngài cho con biết chính xác một ngày đường ngựa của quan đi được bao nhiêu bước? Viên quan nghe cậu bé hỏi vậy thì sửng sốt ông ngạc nhiên với tài năng của cậu bé ông nghĩ đây nhất định là thiên tài rồi và ông liền hỏi lại tên địa chỉ quê quán rồi về tâu lại với nhà vua.

Về đến cung ông đã kể lại chuyện này cho nhà vua nghe và ông khẳng định với nhà vua đây chính là nhân tài của đất nước. Nghe thấy viên quan khẳng định chắc nịch như thế vua mừng lắm, nhưng ông vẫn muốn thử tài năng của cậu bé nữa để xác minh lại. Vua liền hạ chỉ ban cho làng của cậu bé ba thúng gạo nếp, ba con trâu đực và yêu cầu dân làng phải dùng số gạo ấy để nuôi trâu, một năm sau ba con trâu ấy phải đẻ thành chín con. Nếu không nộp đủ thì làng phải chịu tội". Thấy thế dân làng ai nấy đều lo lắng lắm vì trâu đực là sao mà đẻ được con, dân làng đã họp bàn rất nhiều lần nhưng vẫn không tìm được giải pháp. Cậu bé nghe được chuyện này liền thưa với cha: Cha ơi, đây chẳng phải lộc vua ban ư? cha hãy nói với dân làng ngả thịt hai trâu và đồ hai thúng gạo nếp để mọi người cùng ăn. Còn lại một trâu và thúng gạo cha xin làng bán để lấy lộ phí cho hai cha con ta vào cung. Nghe lời con nói người cha ra đình làng nói với làng cả làng sửng sốt nhưng không tìm được giải pháp nào nên đánh chấp nhận.

Ngày hôm sau, hai cha con bắt đầu lên đường để vào kinh, khi đã đến cổng vua, cậu bé bảo cha đứng ngoài đợi còn mình thì lẻn vào sân vua để khóc. Nghe thấy tiếng trẻ con khóc nhà vua liền sai lính ra đưa cậu bé vào hỏi "Thằng bé kia, có việc gì? Sao lại đến đây mà khóc ầm ĩ, làm kinh động đến ta?" Nghe thấy vua hỏi cậu bé liền nói: "Thưa đức vua, sự tình là như vậy, mẹ con mất từ sớm mà cha thì mãi không chịu đẻ thêm em bé để cùng chơi đùa với con. Dám mong nhà vua hạ lệnh để cha con đẻ em cho con chơi". Vua nghe xong liền bật cười và nói: " Ngươi muốn có em thì phải kiếm vợ khác cho cha chứ cha ngươi là đàn ông thì sao mà đẻ được" cậu bé nghe thấy thế liền đáp lại "Thế sao làng của con lại bị lệnh trên bắt nuôi ba con trâu đực cho đẻ thành chín con để nộp đức vua? Giống đực thì làm sao mà đẻ được ạ!"

Trước cách ứng xử nhạy bén của cậu bé cả vua và chiều thần đều trầm trồ khen ngợi. Nhà vua chưa dừng ở đó ông vẫn muốn thử cậu bé thêm lần nữa. Hôm sau khi hai cha con đang ngồi ăn cơm thì sứ giả đến ông ta mang theo một con chim sẻ và bảo cậu làm ra ba mâm cỗ đầy. Em bé ngồi nghĩ một lúc và cậu đưa cho sứ giả một cây kim và bảo mang cây kim này đi rèn thành một con dao để sẻ chim.

Sứ giả về tâu với nhà vua và vua rất vui mừng vì đã tìm ra nhân tài liền ban thưởng cho hai cha con họ.

Nước láng giềng đang lăm le xâm lược nước ta nhưng chúng vẫn chưa hành động vì sợ nước ta có nhân tài nên chúng đã gửi sứ giả sang để thám thính. Sứ thần mang lên một vỏ ốc dài và một sợi dây đố dùng sợi dây xuyên qua ruột ốc. Câu hỏi của nước bạn của thật rất khó, các bá quan trong triều thử hết mọi cách nhưng không làm được. Không tìm được cách nhà vua liền sai sứ giả trở về quê cậu bé xem tìm được cách nào không đến nơi sứ giả trình bày câu chuyện cho cậu bé nghe và cậu bé bật cười và hát :

Tang tình tang, tình tính tang
Bắt con kiến càng buộc chỉ ngang lưng
Bên thời lấy giấy mà bưng
Bên thời bôi mỡ kiến mừng kiến sang
Tang, tình tang...

Và em bé bảo cứ làm theo cách đấy là được. Viên sứ giả vội về tâu với nhà vua cả triều đình vui sướng sứ giả nước láng giềng thán phục. Nhà vua đã phong cho em bé là trạng nguyên đưa vào cung để tiện hỏi han.

Nước ta từ xưa đến nay có rất nhiều người tài giỏi họ thông minh bẩm sinh nhưng cũng nhờ chăm chỉ học hỏi. Là thế hệ trẻ của tổ quốc chúng ta cần chăm chỉ học tập rèn luyện cố gắng trở thành người có ích cho đất nước.