I. Mở bài: Giới thiệu đôi nét về tác giả, tác phẩm

Đôi nét về Thạch Lam: Một trong những cây bút tiêu biểu của Tự lực văn đoàn, ông có thế mạnh về viết truyện ngắn. Văn chương Thạch Lam rất thích hợp để thanh lọc tâm hồn.

Hai đứa trẻ là một truyện ngắn trữ tình đượm buồn phù hợp cho nhận định trên.

II. Thân bài: Phân tích truyện ngắn Hai đứa trẻ

1. Bức tranh phố huyện lúc chiều tàn

a. Bức tranh thiên nhiên nơi phố huyện lúc chiều tàn:

- Toàn bộ cảnh vật được cảm nhận qua cái nhìn của Liên

- Âm thanh:

Tiếng trống thu không gọi chiều về, tiếng ếch nhái kêu ran ngoài đồng ruộng, tiếng muỗi vo ve.

- Hình ảnh, màu sắc:

“Phương tây đỏ rực như lửa cháy”, “Những đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn”.

- Đường nét: dãy tre làng cắt hình rõ rệt trên nền trời.

- Nhịp điệu chậm, giàu hình ảnh và nhạc điệu

⇒ Khung cảnh thiên nhiên đượm buồn, đồng thời thấy được sự cảm nhận tinh tế

b. Cảnh chợ tàn và những kiếp người nơi phố huyện

- Cảnh chợ tàn:

Chợ đã vãn từ lâu, người về hết và tiếng ồn ào cũng mất.

Chỉ còn rác rưởi, vỏ bưởi, vỏ thị, lá nhãn và bã mía.

- Con người:

Mấy đứa trẻ con nhà nghèo tìm tòi, nhặt nhạnh những thứ còn sót lại ở chợ.

Mẹ con chị Tí: với cái hàng nước đơn sơ, vắng khách.

Bà cụ Thi: hơi điên đến mua rượu lúc đêm tối rồi đi lần vào bóng tối.

Bác Siêu với gánh hàng phở - một thứ quà xa xỉ.

Gia đình bác xẩm mù sống bằng lời ca tiếng đàn và lòng hảo tâm của khách qua đường.

⇒ Cảnh chợ tàn và những kiếp người tàn tạ: sự tàn lụi, sự nghèo đói, tiêu điều của phố huyện nghèo.

c. Tâm trạng của Liên

- Cảm nhận rất rõ: “mùi riêng của đất, của quê hương này”.

- Nỗi buồn thấm thía trước cảnh ngày tàn và những kiếp người tàn tạ:

Thương những đứa trẻ nhà nghèo nhưng không có tiền mà cho chúng.

Xót thương mẹ con chị Tí: ngày mò cua bắt tép, tối dọn cái hàng nước chè tươi chả kiếm được bao nhiêu, xót thương bà cụ Thi điên

⇒ Tâm hồn nhạy cảm, tinh tế, có lòng trắc ẩn, yêu thương con người. Đây cũng là nhân vật mà Thạch Lam gửi gắm tâm tư của mình

2. Bức tranh phố huyện lúc đêm khuya

a. Sự đối lập giữa “bóng tối” và “ánh sáng”

- Phố huyện về đêm ngập chìm trong bóng tối:

“Đường phố và các ngõ con dần dần chứa đầy bóng tối”.

“Tối hết con đường thăm thẳm ra sông, con đường qua chợ về nhà, các ngõ vào làng càng sẫm đen hơn nữa”.

 ⇒ Bóng tối xâm nhập, bám sát mọi sinh hoạt của những con người nơi phố huyện.

- Ánh sáng của sự sống hiếm hoi, bé nhỏ: khe sáng, quầng sáng, chấm lửa nhỏ, hột sáng… ⇒ ánh sáng yếu ớt, le lói như những kiếp người nghèo khổ nơi phố huyện.

- Ánh sáng và bóng tối tương phản nhau

⇒ Bóng tối bao trùm trong khi ánh sáng chỉ mong manh, nhỏ bé ⇒ kiếp người nhỏ bé sống leo lét, tàn lụi trong đêm tối mênh mông của xã hội cũ.

b. Đời sống của những kiếp người nghèo khổ trong bóng tối:

- Những công việc hằng ngày lặp đi lặp lại:

Chị Tí dọn hàng nước

Bác Siêu hàng phở thổi lửa.

Gia đình bác Xẩm “ngồi trên manh chiếu rách, cái thau sắt để trước mặt”, “Góp chuyện bằng mấy tiếng đàn bần bật trong im lặng”

Liên, An trông coi cửa hàng tạp hoá nhỏ xíu.

⇒ Cuộc sống nhàm chán, quẩn quanh, đơn điệu không lối thoát.

- Những suy nghĩ cũng lặp đi lặp lại hằng ngày: Mong những người phu gạo, phu xe, mấy chú lính lệ vào hàng uống bát chè tươi và hút điếu thuốc lào.

- Vẫn mơ ước: “chừng ấy người trong bóng tối đang mong đợi một cái gì tươi sáng cho cuộc sống nghèo khổ hàng ngày của họ” ⇒ mơ hồ, tội nghiệp

⇒ Giọng văn: chậm buồn, tha thiết thể hiện niềm cảm thương của Thạch Lam với những người nghèo khổ.

3. Hình ảnh chuyến tàu và tâm trạng chờ mong chuyến tàu đêm của Liên và An

- Liên và An thức bởi:

Để bán hàng

Để được nhìn chuyến tàu đêm đi qua – hoạt động cuối cùng của đêm khuya.

- Hình ảnh đoàn tàu xuất hiện với dấu hiệu đầu tiên:

Liên cũng trông thấy “ngọn lửa xanh biếc”

Hai chị em nghe thấy tiếng dồn dập, tiếng xe rít mạnh vào ghi.

-  Khi tàu đến:

Các toa đèn sáng trưng, chiếu ánh cả xuống đường.

Những toa hạng trên sang trọng lố nhố những người, đồng và kền lấp lánh, và các cửa kính sáng.

-  Khi tàu đi vào đêm tối:

Để lại những đốm than đỏ bay tung trên đường sắt.

Chiếc đèn xanh treo trên toa sau cùng, xa xa mãi rồi khuất sau rặng tre.

⇒  Đoàn tàu xuất hiện với âm thanh sôi động và ánh sáng rực rỡ, mang đến phố huyện nghèo một thế giới khác, đó là thế giới mà Liên luôn mong ước.

III. Kết bài: Cảm nhận về truyện ngắn Hai đứa trẻ

Khái quát những nét đặc sắc về nghệ thuật làm nên thành công của truyện ngắn

Hai đứa trẻ là một tác phẩm tiêu biểu cho phong cách văn chương của Thạch Lam: kết hợp hai yếu tố hiện thực và lãng mạn, văn phong trong sáng, giản dị mà thâm trầm.

   

Mở bài: - Giới thiệu tác giả Thạch Lam và truyện ngắn " Hai đứa trẻ''

- Giới thiệu về cảnh cuối ngày trong tác phẩm

Thân bài: Phân tích truyện ngắn Hai đứa trẻ

* Chất lãng mạn trong bức tranh thiên nhiên trong cảnh chiều tàn:
- Âm thanh "tiếng trống thu không", "từng tiếng một vang ra để gọi buổi chiều", tiếng muỗi vo ve, kéo theo một loạt các âm thanh như tiếng chó sủa, tiếng ếch nhái, tiếng đàn bầu, tiếng trống cầm canh.
=> Tạo cảm giác chậm rãi, yên ắng, mang đến cảm giác buồn man mác.
- Màu sắc:
+ Màu đỏ trong "phương tây đỏ rực như lửa cháy" khi ánh hoàng hôn buông xuống rồi dần dịu lại bằng một màu hồng phơn phớt của "những đám mây ánh hồng như hòn than sắp tàn".
+ Lũy tre làng "đen lại và cắt hình rõ rệt trên bầu trời".
=> Làm hiện rõ sự thay đổi của thời gian và cảnh sắc làng quê Việt Nam trong khoảnh khắc chuyển giao giữa ngày và đêm một cách tinh tế và nhẹ nhàng.
- Cách miêu tả âm thanh và màu sắc của Thạch Lam tạo nên một bức tranh thiên nhiên phố huyện đầy lãng mạn mà không làm mất đi cái hiện thực về một làng quê nghèo khó, tối tăm, tàn tạ.
* Chất lãng mạn trong bức tranh tâm hồn Liên:
- Vẻ đẹp của một tâm hồn tinh tế nhạy cảm:
+ "Thấy lòng buồn man mác trước cái giờ khắc của ngày tàn"
+ Ngửi thấy"một thứ mùi âm ẩm bốc lên, hơi nóng của ban ngày lẫn mùi cát bụi quen thuộc quá...", nhưng trong tâm hồn tươi đẹp và lãng mạn của Liên thì đó lại là thứ mùi quen thuộc, gắn bó vô cùng của nơi phố huyện nghèo khó mà chị đã sinh sống suốt mấy năm, đó "là mùi riêng của đất, của quê hương".
- Vẻ đẹp của tâm hồn nhân hậu yêu thương con người, đồng cảm sâu sắc với những kiếp người tàn nơi phố huyện.
* Chất lãng mạn trong cảnh chờ tàu:
- Chuyến tàu ấy mang đến một thứ ánh sáng khác hẳn với những thứ ánh sáng leo lét, lốm đốm, buồn chán nơi phố huyện.
→ Ánh sáng của con tàu chính là đại diện cho niềm hy vọng thoát khỏi cuộc sống bế tắc, tối tăm, là khát khao đổi đời của những số phận cơ cực.
- Với Liên chuyến tàu đêm vừa là niềm hy vọng, vừa gợi lại cho Liên những ký ức tươi đẹp về một cuộc sống sung sướng ở thủ đô, mà theo như chị thì "con tàu như đã mang một chút thế giới khác đi qua", khác hẳn cái làng quê tối tăm, nghèo nàn này.
* Chất lãng mạn đến từ cách sử dụng ngôn từ, giọng điệu:
- Giọng văn đầy chất thơ, giàu tính nhạc và sự kết hợp tinh tế trong cách miêu tả, sử dụng hình ảnh
- Cách hành văn chậm rãi, suy tư với màu sắc u buồn lãng mạn, làm nổi bật lên chủ đề của tác phẩm.
Kết bài : - Khẳng định giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm 
- Thể hiện  niềm tin,  hy vọng vào ước mơ đổi đời dù rất mong manh, mơ hồ nhưng đáng chân trọng của tác giả .