`(24)`

* ở Nhật Bản :

trước sự can thiệp vào Nhật Bản của các nước tư bản phương Tây , Thiên hoàng Minh Trị đã thực hiện cuộc cải cách Duy tân Minh Trị trên nhiều lĩnh vực khác nhau trên nhiều lĩnh vực như : kinh tế , chính trị , xã hội , quân sự ,….. nhằm đưa Nhật Bản thoát khỏi khủng hoảng

`=>` kết quả : Nhờ cuộc cải cách mà Nhật Bản đã thoát khỏi khủng hoảng , vươn lên và phát triển mạnh mẽ.

* Ở Trung Quốc :

Trước sự sâu xé của các nước của các nước Đế quốc , tại Trung Quốc đã diễn ra cuộc vận động Duy tân do hai nhà nho yêu nước là Khang Hữu Vi và Lương Khải Siêu chủ trương.

`=>` kết quả : mặc dù cuộc vận động cải cách thất bại nhưng cũng đủ cho thấy ý thức và sự lan rộng tiến bộ tại nhiều nơi trong đó có Việt Nam.