Ngày 1/9/1858, liên quân Pháp - Tây Ban Nha nổ súng đánh vào cửa biển Đà Nẵng, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam. Sau gần 30 năm (1858 - 1884) thực dân Pháp đã từng bước hoàn thành quá trình xâm lược Việt Nam.

- Do thiếu đường lối chỉ đạo đúng đắn và quyết tâm kháng chiến của triều đình nhà Nguyễn, cuối cùng Việt Nam bị rơi vào tay thực dân Pháp.

- Trái ngược với thái độ của triều đình Huế, ngay từ đầu nhân dân Việt Nam đã đứng dậy chiến đấu chống Pháp. Cuộc chiến tranh nhân dân bền bỉ, đều khắp, với tinh thần dũng cảm, quyết tâm,... Tuy đều thất bại nhưng đã làm chậm quá trình xâm lược và bình định Việt Nam của Pháp

Các sự  kiện chính của tiến trình Pháp xâm lược Việt Nam (1858 - 1884

1.9.1858: Pháp đánh chiếm bán đảo Sơn Trà, mở màn xâm lược Việt Nam

2.1859 :Pháp đánh Gia Định

2.1862 : Pháp chiếm 3 tỉnh miền Đông Nam Kì

5.6.1862 : Ký hiệp ước Nhâm Tuất

6.1867 : Pháp chiếm ba tỉnh miền Tây Nam Kì

20.11.1873 :Pháp đánh thành Hà Nội

18.8.1883 : Pháp đánh vào Huế, triều đình đầu hàng ký hiệo ước Hác-măng

6.6.1884 : Ký hiệp ước Pa-tơ-nốt

5.7.1885 : Cuộc phản công quân Pháp của phe chủ chiến ở Huế

13.7.1885 : Ra chiếu Cần vương

1886-1887 : Khởi nghĩa Ba Đình

1883-1892 : Khởi nghĩa  Bãi Sậy

1885-1895 : Khởi nghĩa  Hương Khê

1884-1913 : Khởi nghĩa  Yên Thế

Nửa cuối thế kỷ XIX : Trào lưu cải cách Duy Tân

Các sự kiện chính của phong trào Yêu nước đầu thế kỉ XX (đến 1918)

1905 -1909 : Phong trào Đông Du .

1907 : Đông Kinh Nghĩa Thục

1908 : Cuộc vận động Duy Tân và phong trào chống thuế ở Trung kì. 

1911 : Nguyễn Tất Thành bắt đầu cuộc hành trình tìm đường cứu nước .

1916 : Vụ mưu khởi nghĩa ở Huế .

1917 : Khởi nghĩa của binh lính và tù chính trị ở Thái Nguyên .