1, Nội dung chính của văn bản (1): tuyên bố về chủ quyền độc lập của dân tộc ta, khẳng định chủ quyền thiêng liêng bất khả xâm phạm ấy

Nội dung chính của văn bản (2): nêu lên tư tưởng nhân nghĩa, khẳng định chủ quyền, vị thế của dân tộc Đại Việt và hậu quả của những kẻ xâm lược.

2,

Nhân nghĩa: lòng thương người và tôn trọng lẽ phải, điều phải

Yên dân: yên ổn dân chúng, đem đến cho nhân dân một cuộc sống ấm no, hạnh phúc, vui vẻ

Trừ bạo: tiêu diệt những thế lực bạo tàn uy hiếp, tổn hại đến đời sống bình yên của nhân dân

3,

Điểm giống: khẳng định chủ quyền của dân tộc Đại Việt là bất khả xâm phạm, khẳng định sự sánh ngang chủ quyền dân tộc của nước ta và ngoại bang, nêu lên hậu quả tất yếu của những kẻ chuyên đi xâm lược.

Điểm khác: Văn bản "Nước Đại Việt ta" có sự mở rộng thêm về tư tưởng nhân nghĩa và cụ thể hơn văn bản Nam quốc sơn hà về những tiêu chí để đảm bảo đất nước Đại Việt là một quốc gia bất khả xâm phạm (văn hiến lâu đời, phong tục tập quán, chủ quyền lãnh thổ, có nhân tài hào kiệt, có các triều đại,...)

4,

Trong xã hội hiện đại ngày nay thì vai trò, trách nhiệm của người trẻ trong việc bảo vệ tổ quốc càng được đề cao hơn. Đầu tiên, thế hệ trẻ có vai trò trong việc bảo vệ quê hương, đất nước khỏi các thế lực thù địch và xâm lăng. Ngay trong thời bình thì quê hương, đất nước vẫn bị đe dọa bởi những mối hiểm họa khôn lường như: bè lũ phản động, những thế lực xúi giục người dân gây rối, làm loạn, chống đối Đảng và nhà nước,... Thứ hai, thế hệ trẻ có trách nhiệm học tập và rèn luyện để xây dựng và phát triển các lĩnh vực khác nhau của quê hương, đất nước. Chỉ có bằng tri thức, con người mới có thể từng bước thành công và tạo nên được những thành tựu cho quê hương mình. Thứ ba, người trẻ cần có sự kế thừa và tiếp thu đối với những giá trị văn hóa tốt đẹp của dân tộc. Bên cạnh kế thừa, bảo vệ khỏi sự xâm hại thì ta còn cần phát triển những giá trị ấy sao cho bạn bè quốc tế cũng có thể biết đến những giá trị đó của nước nhà. Trên thực tế, có rất nhiều bạn trẻ đã và đang làm được những điều như vậy để bảo vệ tổ quốc, non sông và nước nhà; trong khi nhiều người thì chưa. Một hiện tượng xấu đó là các bạn không chịu khó học hành, hay lêu lổng và còn dễ bị xúi giục, kích động bởi những thế lực thù địch trong và ngoài nước.

*****************

PHẦN LÀM VĂN

Trong lịch sử Việt Nam, Nguyễn Trãi là một nhân vật lịch sử có tên tuổi, được biết đến với trí võ song toàn. Trí tuệ, tài năng và phẩm chất của ông là ánh sao khuê không bao giờ lụi tắt, soi sáng tới tận muôn đời sau. Không chỉ đóng góp cho cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược, góp phần lập ra nhà Hậu Lê, ông còn để lại sự nghiệp văn chương đồ sộ với những áng văn chương mẫu mực, văn chính luận sắc bén. "Bình ngô đại cáo" là áng "thiên cổ hùng văn " trong lịch sử , tổng kết cuộc kháng chiến mười năm chống quân Minh và mở ra một kỉ nguyên mới cho nước nhà, được coi là bản tuyên ngôn độc lập thứ 2 của nhân dân. Đoạn đầu của tác phẩm đã khẳng định được tư tưởng nhân nghĩa cùng chân lý độc lập của dân tộc Đại Việt.

“Việc nhân nghĩa cốt ở yên dân,
Quân điếu phạt trước lo trừ bạo;
Như nước Đại Việt ta từ trước,
Vốn xưng nền văn hiến đã lâu,
Núi sông bờ cõi đã chia,
Phong tục Bắc Nam cũng khác;
Từ Triệu, Đinh, Lý, Trần bao đời xây nền độc lập
Cùng Hán, Đường, Tống, Nguyên mỗi bên hùng cứ một phương;
Tuy mạnh yếu có lúc khác nhau,
Song hào kiệt thời nào cũng có

Cho nên:
Lưu Cung tham công nên thất bại;
Triệu Tiết thích lớn phải tiêu vong;
Cửa Hàm Tử bắt sống Toa Đô
Sông Bạch Đằng giết tươi Ô Mã

Việc xưa xem xét, chứng cứ còn ghi”

Bài cáo được mở đầu bằng một tư tưởng nhân nghĩa có ảnh hưởng sâu sắc từ Nho giáo. Khái niệm nhân nghĩa theo tác giả chính là tư tưởng, hành động vì con người, đấu tranh cho lẽ phải để bảo vệ cho đời sống của con người. Đời sống nhân dân no ấm, hạnh phúc thì đất nước mới có thể phát triển bền vững được. Vì vậy, những người đứng đầu đất nước phải lo việc yên dân, trừ bạo, dẹp yên được bọn xâm lược và cả bè lũ tay sai của chúng ở trong nước để bảo vệ cuộc sống của nhân dân. Tóm lại, tư tưởng nhân nghĩa của Nguyễn Trãi chính là muốn yên ổn dân chúng thì phải dẹp được bạo loạn và những thế lực làm cho dân khổ.

Tiếp theo, tác giả Nguyễn Trãi đã khẳng định được nền độc lập vĩnh cửu trường tồn của Đại Việt: có nền văn hiến từ lâu đời, có anh hùng hào kiệt, có các triều đại phong kiến sánh ngang với các triều đại Trung Quốc, có phong tục tập quán, có núi sông phân định rõ ràng. Bằng giọng văn đanh thép hào hùng, Nguyễn Trãi đã truyền được lòng tự hào dân tộc sánh ngang với các triều đại xâm lược. Nhờ những bằng chứng sắc sảo mà bài cáo đã được ví như Bản tuyên ngôn độc lập của dân tộc, khẳng định việc xâm lược của triều đại trung quốc là sai trái.

Cuối cùng, Nguyễn Trãi đã tái hiện lại những thất bại thảm hại của quân giặc sang xâm chiếm Đại Việt. Bằng những từ ngữ miêu tả sự thảm bại của quận giặc và tự hào về những chiến công oanh liệt của dân tộc, người đọc thấy được 1 tinh thần hào sảng của nhà thơ.

Tóm lại, đoạn một của tác phẩm Bình ngô đại cáo đã thể hiện được giá trị tư tưởng nhân nghĩa cốt lõi và những bằng chứng hùng hồn về nền độc lập của dân tộc Đại Việt. Giá trị của Bình ngô đại cáo là trường tồn mãi mãi với dân tộc. Bình Ngô đại cáo được so sánh là bản tuyên ngôn độc lập thứ hai và có sức tồn tại vĩnh cửu trong nền văn học Việt Nam