Trong khi nông nghiệp ở Đàng ngoài bị ngưng trệ thì ở Đàng trong lại có phần phát triển vì:

+ Ở Đàng Ngoài, chiến tranh liên miên, nhà nước Lê - Trịnh ít quan tâm đến nông nghiệp, ruộng đất. Kết quả là thiên tai, mất mùa, đói kém thường xuyên xảy ra, ruộng đất bị bỏ hoang hoặc bị bọn cường hào chấp chiếm. Chế độ tô thuế binh dịch nặng nệ. Quan lại tham ô hoành hành.

+ Ở Đàng Trong, cư dân thưa thớt, chính quyền một mặt lo chiến tranh, một mặt khuyến khích dân khai hoang mở ruộng, phát triển sản xuất, điều kiện đất đai thuận lời, tạo điều kiện cho năng xuất lúa cao.

-Ở Đàng Ngoài:

+Có diễn ra cuộc xung đột kéo dài giữa các tập đoàn phong kiến làm cho nông nghiệp bị phá hoại nghiêm trọng.

+Chính quyền Lê-Trịnh ít quan tâm đến thủy lợi và tổ chức khai hoang.

+Vấn đề chia ruộng đất bị rối loạn.

->Ruộng đất bỏ hoang. Mất mùa, nạn đói xảy ra triền miên.

-Ở Đàng Trong:

+Các chúa Nguyễn ra sức khai thác vùng Thuận-Quảng để củng cố cơ sở cát cứ.

+Khuyến khích nhân dân phiêu tán trở về quê làm ruộng.

+Khuyển khích khai hoang, cấp công cụ, lương ăn, lập thành làng ấp,...

->Nông nghiệp phát triển rõ rệt.